Ανησυχούν οι αστοί...

«H ύπαρξη της μεσαίας τάξης και η επικράτησή της στο πολιτικό προσκήνιο αποτέλεσαν βασικό γνώρισμα της νεότερης εποχής. Ουσιαστικά εκείνο που συνέβη ήταν ένας "ιστορικός συμβιβασμός": η επέκταση του εκλογικού δικαιώματος σε ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού συνοδεύτηκε από την παράλληλη διασφάλιση του δικαιώματος της ιδιοκτησίας για όλους... Τα πολιτικά προγράμματα των κυβερνήσεων και των κομμάτων εξουσίας...ήταν κατά κανόνα συνθετικού και συνδυαστικού χαρακτήρα: ενεργός ρόλος του κράτους μέσω των ρυθμιστικών και παρεμβατικών του δράσεων, ώστε να μετριάζονται και να αμβλύνονται οι έντονες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, αλλά και να προάγονται ει δυνατόν εξίσου τα δίδυμα αγαθά της ισότητας και της ελευθερίας. Τούτο φάνηκε να συναντά την αποδοχή και επιδοκιμασία της κοινής γνώμης, η οποία διαπίστωνε με ευχαρίστηση τα πρακτικά αποτελέσματα της βελτίωσης του επιπέδου κοινωνικής ευημερίας ως συνέπεια του συνδυασμού ισότητας και ελευθερίας... Η μεσαία τάξη προσέφερε το στήριγμα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και της κρατούσας πολιτικής και οικονομικής θεωρίας. Σήμερα, όμως, η προοπτική της δημοκρατίας εμφανίζεται να απειλείται και να κινδυνεύει από τον κλονισμό και την αποσάθρωση της μεσαίας τάξης... Δίχως τη μεσαία τάξη, η φιλελεύθερη και αντιπροσωπευτική δημοκρατία δεν έχει μέλλον...». Αυτά έγραφε η «Καθημερινή» 16/2/2012. Τα περί ιστορικού συμβιβασμού είναι ανιστόρητα. Η αστική τάξη ήταν αδύνατο να εδραιώσει την εξουσία της αν δεν τραβούσε μαζί της και τα μικροαστικά στρώματα και την εργατική τάξη. Και ενσωμάτωσε και με το «δικαίωμα όλων στην ιδιοκτησία» (είχαν μεν δικαίωμα αλλά δεν είχαν ιδιοκτησία οι εργάτες, ή είχαν μικρή οι μικροαστοί)


 και με το εκλογικό δικαίωμα. Ο αρθρογράφος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη «δημοκρατία», δηλαδή για τον καπιταλισμό. Αλλωστε είναι σαφής. Η ευημερία στηρίζεται στην ατομική ιδιοκτησία και η ατομική ιδιοκτησία είναι συνώνυμο του δικαιώματος της ελευθερίας και της ισότητας στην ιδιοκτησία. Και βεβαίως όταν λέει ιδιοκτησία, εννοεί ιδιοκτησία σε μέσα παραγωγής. Προσέχτε όμως! Μιλά για δικαίωμα στην ιδιοκτησία, δηλαδή καθένας έχει δικαίωμα να έχει ιδιοκτησία και όχι στη δυνατότητα ικανοποίησης για όλους αυτού του δικαιώματος, αφού αυτό είναι αδύνατο. Ολα δε αυτά τα συνδέει με την «αντιπροσωπευτική δημοκρατία», δηλαδή την αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία και το εκλογικό δικαίωμα. Εχει σημασία επίσης το γεγονός της αναφοράς στην παρέμβαση του κράτους για την άμβλυνση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων και την αναπαραγωγή της «μεσαίας τάξης». Ουσιαστικά, εδώ καταγράφει την παρέμβαση του κράτους για τη διαμόρφωση των συμμαχιών της αστικής τάξης, έτσι που να μην κλονίζεται η εξουσία της. Γι' αυτό το λόγο το άρθρο εστιάζει στη «μεσαία τάξη», δηλαδή τα μικροαστικά στρώματα.

***

Γιατί όμως συνδέει τον κλονισμό και την αποσάθρωση της «μεσαίας τάξης» με τους κινδύνους για την αστική δημοκρατία; Ξέρει πως αυτή είναι μια αντικειμενική διαδικασία της εξέλιξης του καπιταλισμού. Τα μικροαστικά στρώματα δεν είναι ενιαία. Τμήματά τους από την άποψη της πολύ μικρής ιδιοκτησίας και του εισοδήματος, οι αυτοαπασχολούμενοι δηλαδή, ξεκληρίζονται μέσω του ανταγωνισμού με τα μονοπώλια. Ταυτόχρονα, και τμήματά τους που, με βάση τα παραπάνω κριτήρια βρίσκονται κοντά στην αστική τάξη, η ισχυροποίηση των μονοπωλίων κάνει δυσμενέστερη την οικονομική και κοινωνική τους θέση. Επομένως, δυσκολεύονται οι συμμαχίες της αστικής τάξης, άρα κινδυνεύει και η αστική δημοκρατία. Το συγκεκριμένο άρθρο, μάλιστα, κάνει την εξής επισήμανση: «Η παγκοσμιοποίηση των οικονομικών σχέσεων και συναλλαγών επιτρέπει και διευκολύνει τη μεταφορά της δομής απασχόλησης εκεί όπου είναι φθηνότερη και οι συνθήκες λιγότερο απειλητικές για τα οφέλη της πλουτοκρατίας...». Μα αυτή είναι η τάση του κεφαλαίου. Να επενδύει εκεί που υπάρχει ο μεγαλύτερος βαθμός εκμετάλλευσης, εκεί που υπάρχει πάμφθηνη εργατική δύναμη, λόγω ανταγωνισμού.

***

Λέει επίσης παρακάτω:«Η κυβερνώσα έως πρόσφατα σοσιαλδημοκρατία εγκαταλείπεται από τους ψηφοφόρους και το κοινό της... Η Αριστερά από τη σκοπιά της βλέπει με ικανοποίηση τα ποσοστά της εκλογικής της επιρροής να αυξάνονται...». Εδώ δείχνει πράγματι τα αδιέξοδα διαχείρισης της κρίσης του καπιταλισμού και το φόβο όχι γενικά από την άνοδο της αριστεράς, αλλά από την επίδραση της πολιτικής του ΚΚΕ στο εργατικό, το λαϊκό κίνημα και την απήχησή της που αναβαίνει για την αναγκαιότητα ανατροπής της εξουσίας των μονοπωλίων ως μονόδρομο για φιλολαϊκή διέξοδο από την κρίση, την προώθηση της λαϊκής κοινωνικής συμμαχίας, τα ρήγματα στο αστικό πολιτικό σύστημα και την εργατική, λαϊκή εξουσία. Και προειδοποιεί την αστική εξουσία: «Διάχυτη, είναι, λοιπόν, η απορία και η ανησυχία σχετικά με το δέον γενέσθαι και τη βέλτιστη λύση, ιδίως από την πλευρά των δυνάμεων του δημοκρατικού και κοινωνικού φιλελευθερισμού, ούτως ώστε να διασφαλιστεί η ύπαρξη της μεσαίας τάξης, να επανέλθει η ανάπτυξη και η ευημερία, να μην απειληθεί η δημοκρατία. Ιδού η πρόκληση και η ανάγκη για νέα προγράμματα και πιο σύνθετες απαντήσεις στα προβλήματα της εποχής μας προτού είναι πλέον πολύ αργά. Μέλη της μεσαίας τάξης, ενωθείτε!». Τι εννοεί «να μην απειληθεί η δημοκρατία» και «προτού είναι αργά»; Εννοεί προτού πάρει οριστικά το πάνω χέρι η εργατική τάξη με τα φτωχά λαϊκά στρώματα και τους ανατρέψει. Γι' αυτό καλεί σε δράση τη «μεσαία τάξη» κόντρα στο εργατικό λαϊκό κίνημα, προσδοκώντας και την επίδρασή της σε τμήματα των αυτοαπασχολουμένων αλλά και της εργατικής τάξης. Ουσιαστικά μιλά για τα μικροαστικά στρώματα και τα συμφέροντά τους, αλλά θέλει τη σωτηρία του κεφαλαίου. Ομως σ' αυτήν την ταξική αναμέτρηση, το εργατικό κίνημα, η λαϊκή συμμαχία, έχουν τον πρώτο λόγο και μπορούν να νικήσουν.

Ι.