ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ - ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ

Νόμος υπέρ του «δίκιου» του μεγάλου κεφαλαίου

Ο νόμος που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑ.Ο.Σ. ανοίγει ένα νέο πεδίο πλήρους εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου και της ενέργειας από τα μονοπώλια του κλάδου σε βάρος των λαϊκών συμφερόντων

Τα ενεργειακά μονοπώλια έχουν τον πρώτο και κύριο λόγο στη συνολική εκμετάλλευση του ενεργειακού τομέα και του ορυκτού πλούτου της χώρας, σύμφωνα με όσα ορίζει ο νόμος - πλέον - για τη «Λειτουργία ενεργειακών αγορών, ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, για έρευνα, παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς υδρογονανθράκων», που υπερψήφισαν στη Βουλή ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑ.Ο.Σ. Οι βασικές του διατάξεις ολοκληρώνουν σε σημαντικό βαθμό το δρομολογημένο από χρόνια πολιτικό έγκλημα σε βάρος των λαϊκών συμφερόντων, στερώντας ουσιαστικά από τον ελληνικό λαό τα δικαιώματά του στον πλούτο της χώρας. Από εδώ και πέρα, με πολύ καλύτερους όρους απ' ό,τι στο παρελθόν, πολύ πιο εύκολα, γρήγορα, αποτελεσματικά, πληρέστερα, το μεγάλο ενεργειακό κεφάλαιο θα διαφεντεύει όπως το βολεύει τα δίκτυα ηλεκτρισμού και αερίου, τον ορυκτό πλούτο, τους υδρογονάνθρακες, αλλά και τον άνεμο, τον ήλιο και τα νερά για την ηλεκτροπαραγωγή. Ολα όσα χρειάζεται για να κάνει τη «δουλειά» του. Σύντομα αναμένονται και πιο εξειδικευμένες ρυθμίσεις, ειδικά για τον ορυκτό πλούτο, με αλλαγές και στη λατομική νομοθεσία, ενώ έχει ήδη προαναγγελθεί «θριαμβευτικά» η εκχώρηση των μεταλλευτικών δικαιωμάτων του δημοσίου σε όποιον προλάβει.Η ενεργειακή πολιτική της κυβέρνησης έχει βαθιές ρίζες στη συνολική πολιτική της ΕΕ, η οποία διαμορφώνεται μέσα από μια διαρκή αλληλεπίδραση με τα ισχυρότερα οικονομικά κέντρα. Υπηρετεί τόσο τα άμεσα επιχειρηματικά συμφέροντα των ενεργειακών κολοσσών, όσο και τα γεωπολιτικά συμφέροντα, που επίσης λαμβάνουν υπόψη γενικότερες αντιπαραθέσεις και διαγκωνισμούς της οικονομικής ολιγαρχίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Το θέμα είναι ότι στον ενεργειακό τομέα, κατά κύριο λόγο κρατικό στις χώρες της ΕΕ μέχρι πριν μερικά χρόνια, εμπλέκονται πάρα πολλά δισεκατομμύρια ευρώ, κυρίως για να τα κερδίσει κανείς, αποσπώντας τα από τα δημόσια ταμεία και τις οικογένειες των εργαζομένων. Σε συνδυασμό με τις αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες, ιδίως σε μια σειρά από χώρες της Ασίας, την Κίνα και την Ινδία, το ενεργειακό έλλειμμα της ΕΕ, τη διαφαινόμενη μείωση των ποσοτήτων του πετρελαίου, η ενέργεια έχει ήδη μετατραπεί σε αιτία πολέμου και ο έλεγχός της τα επόμενα χρόνια δε θα γεννήσει μόνο οικονομικές, αλλά και νέες αιματηρές διαμάχες με θύματα τους λαούς.
Σε αυτό το φόντο, η σπουδή της κυβέρνησης να προωθήσει το ζήτημα της έρευνας και εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων δεν έχει να κάνει με κάποιου είδους «Θεία φώτιση». Συγχρονίζεται με τις ανάγκες για περισσότερο πετρέλαιο, έστω και με μεγαλύτερο κόστος άντλησης (εξάλλου, στις τιμές μπαίνουν κι αυτά τα έξοδα) και συντονίζεται με τους σχεδιασμούς των επιχειρηματικών κολοσσών που ελέγχουν πετρέλαιο, φυσικό αέριο και την ηλεκτροπαραγωγή σε παγκόσμιο επίπεδο. Το κεφάλαιο απαιτεί τώρα να ανοίξουν οι «ευκαιρίες» του στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και οι κυβερνήσεις πρόθυμα υπακούν. Στις αρχές του Ιούλη, ο ίδιος ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γ. Μανιάτης, είχε επισημάνει: «Οι αγορές έχουν προσδιορίσει επιλογές, ρυθμούς ανάπτυξης, προϊόντα και προδιαγραφές στο σύνολο των ενεργειακών τομέων. Οι ισχυρές χώρες καθορίζουν τις σημαντικότερες γεωπολιτικές παραμέτρους, τις περιοχές παραγωγής και τους δρόμους της Ενέργειας».

Οδυνηρές συνέπειες

Επειδή ακριβώς στο επίκεντρο της ενεργειακής πολιτικής βρίσκεται το επιχειρηματικό υπερκέρδος, οι όποιες ρυθμίσεις το υπηρετούν έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τα λαϊκά συμφέροντα. Ο


συγκεκριμένος νόμος είναι απόλυτα ενδεικτικός. Τι ακριβώς κάνει; Αυτονομεί τα δίκτυα Μεταφοράς και Διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Είναι το πρώτο βήμα για να πουληθούν στα μεγάλα συμφέροντα αυτά τα δίκτυα, με ανυπολόγιστη αξία, τόσο ως προς το κόστος τους, όσο και ως προς το ρόλο τους. Ιδιώτες θα ελέγχουν άμεσα τις στρόφιγγες της ενέργειας και θα καθορίζουν το μέλλον των δικτύων. Αυτοί θα ορίζουν τις νέες επεκτάσεις των δικτύων και πού θα πάνε οι δημόσιοι πόροι, που διοχετεύονται αφειδώς γι' αυτά. Και θα το κάνουν σύμφωνα με τα συμφέροντά τους, όχι για να φτάσει το φυσικό αέριο σε ένα απομακρυσμένο χωριό, ή για να επιδιορθωθεί το ηλεκτρικό δίκτυο, αλλά για να έχουν πρόσβαση σε μια νέα, συμφέρουσα, αγορά.
Ενα εξαιρετικά κρίσιμο σημείο παρέμβασης του νέου νόμου είναι οι υδρογονάνθρακες. «Δεν είμαστε Σαουδική Αραβία», έλεγε πρόσφατα ο Γ. Μανιάτης, αλλά προηγουμένως εκτιμούσε ότι στο Ιόνιο μπορεί να υπάρχουν αποθέματα έως 500 εκατ. βαρέλια, με έσοδα 15 - 20 δισ. ευρώ. Γι' αυτό, με το νόμο «εκσυγχρονίζουν» το σχετικό θεσμικό πλαίσιο. Μεγαλύτερες εκτάσεις για έρευνα, τα λεγόμενα «οικόπεδα», μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα εκμετάλλευσης. Οποιος θέλει ας αναλάβει το «ρίσκο» να βγάλει 20 δισ. δολάρια και να δώσει στο δημόσιο ένα τίμημα που θα το πάρει ξανά πίσω, πουλώντας στη χώρα το δικό της πετρέλαιο.
Με το νόμο ανοίγει κι άλλο η «αγορά», όλα βγαίνουν στο «σφυρί». Καθόλου «αθώα» δεν είναι τα σημεία του που αφορούν στην προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος, με ρυθμίσεις για τους «ευάλωτους» καταναλωτές, που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματική προστασία των φτωχών, όλο και φτωχότερων πια, εργατικών οικογενειών. Γιατί «ευάλωτος» μπορεί να θεωρηθεί κάποιος που δεν μπορεί καν να ζήσει με το εισόδημά του, ενώ όποιος κληθεί να διαλέξει αν θα πληρώσει το λογαριασμό του ρεύματος ή θα αγοράσει τρόφιμα με τα χρήματα που έχει στην τσέπη του, κρίνεται ως «κακοπληρωτής». Η προγραμματισμένη εκτόξευση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος, που περνά μέσα και από το συγκεκριμένο νόμο με τις υπερεξουσίες που δίνονται άμεσα στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, για να καθορίσει αυτή και μόνο τα επόμενα βήματα κοστολόγησης και τιμολόγησής του, αναμένεται να οδηγήσει στην απόγνωση εκατοντάδες χιλιάδες λαϊκά νοικοκυριά.

Ενεργειακές αγορές

Μερικές από τις βασικές ρυθμίσεις του νέου νόμου, ο οποίος ψηφίστηκε με λίγες αλλαγές στο σύνολό του, προβλέπουν τα εξής:

• «Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας» (ΑΔΜΗΕ), 100% θυγατρική της ΔΕΗ με βάση το μοντέλο «ΙΤΟ» (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς). Πέρα από τις ασφυκτικές διατάξεις για τη λειτουργία και πιστοποίηση του νέου φορέα, δίνεται η δυνατότητα μεταβίβασης «μειοψηφικών πακέτων» μετοχών, προκειμένου η Μεταφορά να περάσει στους κεφαλαιοκράτες.
• «Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής» (ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ), 100% θυγατρική της ΔΕΗ, που θα λειτουργεί ως διαχειριστής του Δικτύου Διανομής.
• «Λειτουργό Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας» (ΛΑΓΗΕ ΑΕ) για την εκκαθάριση του Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού (μετασχηματισμός του σημερινού ΔΕΣΜΗΕ με λόγο στη χονδρεμπορική αγορά).
• Ανεξαρτητοποίηση του ΔΕΣΦΑ (διαχειριστής συστήματος φυσικού αερίου) από τη ΔΕΠΑ, στην οποία ανήκει τώρα κατά 100%. Θα ακολουθήσει βεβαίως την πεπατημένη της εκχώρησης στους ιδιώτες. Πλήθος ρυθμίσεων διασφαλίζουν την ανάπτυξη δικτύων φυσικού αερίου από ιδιώτες.
• Μετατροπή της ΡΑΕ σε ένα φορέα με υπερεξουσίες και με εμφανή την απώλεια κρίσιμων αρμοδιοτήτων από το αρμόδιο υπουργείο.
• Ρυθμίσεις για τους καταναλωτές, που στην ουσία ρυθμίζουν τον ανταγωνισμό στην εμπορία, εισάγουν νέες μεθόδους επιβάρυνσης των λαϊκών νοικοκυριών (με τους νέους μετρητές) και υποτίθεται ότι λαμβάνουν μέριμνα για τους πλέον αδύναμους.

Υδρογονάνθρακες

Κύριος στόχος είναι η παραχώρηση της εκμετάλλευσης των εν δυνάμει κοιτασμάτων στο μεγάλο κεφάλαιο με προνομιακούς όρους, προσαρμοσμένους στις «σύγχρονες» συνθήκες, καθορίζοντας τους όρους των διαγωνισμών, επεκτάσεις πεδίων ερευνών και χρόνων κ.λπ. Το νομοσχέδιο προβλέπει: Δημιουργία Εθνικού Φορέα Ερευνας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ ΑΕ). Αλλαγή του θεσμικού πλαισίου ερευνών. Το κοινό καθεστώς διέλευσης - υλοποίησης του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης και του ελληνοϊταλικού αγωγού φυσικού αερίου. Τη σύσταση νέων εταιρειών παροχής αερίου. Ρυθμίσεις για τις ειδικές εφαρμογές ΑΠΕ. Παρεμβάσεις για χρήσεις γεωθερμίας. Επίσης, εμπεριέχει ρυθμίσεις που σχετίζονται με την ηλεκτροδότηση των νησιών, απλοποιήσεις διαδικασιών και άλλες αξιώσεις του ξένου και ντόπιου ενεργειακού κεφαλαίου που έχει βάλει πλώρη να γεμίσει τα νησιά με ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά, στοχεύοντας στις αγορές της Βόρειας Ευρώπης.
Ο νόμος είναι πολυδαίδαλος και συμπεριλαμβάνει εκατοντάδες ρυθμίσεις. Είναι σίγουρο ότι τους επόμενους μήνες και χρόνια, πολλές από αυτές θα τις βρουν μπροστά τους οι εργαζόμενοι, τα λαϊκά στρώματα, όλοι όσοι αδικούνται από τη συνολική πολιτική της κυβέρνησης. Το μόνο που μπορεί να σταθεί απέναντι στη βαρβαρότητα και την αδικία που σηματοδοτεί, είναι ο οργανωμένος, ενωτικός αγώνας του λαού. Η αντεπίθεση ενός ισχυρού και αταλάντευτου λαϊκού μετώπου, που όχι μόνο θα πάρει πίσω κατακτήσεις και δικαιώματα, αλλά θα οδηγήσει τον τόπο στη λαϊκή οικονομία και εξουσία. Γιατί και στον ενεργειακό τομέα, μόνο το λαϊκό κράτος μπορεί να εγγυηθεί τα λαϊκά συμφέροντα. Να αξιοποιήσει με σύνεση, περιβαλλοντική ευαισθησία, σωστό συντονισμό, όλες τις πλουτοπαραγωγικές ενεργειακές πηγές.

Γιώργος ΦΛΩΡΑΤΟΣ