Ευρωζώνη: χτες, σήμερα, αύριο (1)

από Cogito ergo sum

Εδώ και ενάμιση χρόνο, κάτω από την πίεση της παραπλανητικής προπαγάνδας των αστικών κομμάτων εξουσίας, ο απλός πολίτης δείχνει χαμένος. Βασανίζεται από ερωτήματα και απορίες (π.χ. "τελικά, θα πτωχεύσουμε;", "θα γυρίσουμε στην δραχμή;" κλπ κλπ), στα οποία δυσκολεύεται να δώσει ικανοποιητικές απαντήσεις. Και η δυσκολία του αυτή δεν έγκειται τόσο στην έλλειψη οικονομικών γνώσεων (είδαμε δα πώς τα κατάφεραν και κάποιοι "διακεκριμμένοι" οικονομολόγοι!) όσο στην έλλειψη της πολιτικής κουλτούρας η οποία απαιτείται για την ανάπτυξη του απαραίτητου πολιτικού αισθητήριου.

Από τούτη δω την ταπεινή γωνιά, έχουμε προσπαθήσει επανειλημμένα να δώσουμε μερικές εξηγήσεις με απλά λόγια. Σήμερα θα ξεκινήσουμε άλλη μια τέτοια προσπάθεια, επιχειρώντας να διερευνήσουμε το μέλλον της χώρας μας στην Ευρωζώνη και, κατ' επέκταση, το μέλλον της ίδιας της Ευρωζώνης. Κι αυτό θα το κάνουμε με τον γνωστό τρόπο αυτού του ιστολογίου: δίχως αφορισμούς και κραυγές αλλά με κριτικό πνεύμα και με κύριο οδηγό την ιστορία. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, με μια ματιά στις απαρχές αυτού του ευρωσυστήματος.

Η ευρωπαϊκή ενοποίηση, σε όλη την ιστορική της πορεία από την Ε.Ο.Κ. στην Ε.Ε. και στην Ο.Ν.Ε. (ή Ευρωζώνη, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται), έχει ως βασικό στόχο την θωράκιση της ανταγωνιστικότητας και τη μεγέθυνση των μονοπωλίων των κρατών-μελών της σε συνθήκες όξυνσης του ανταγωνισμού και ανακατατάξεων στο διεθνές καπιταλιστικό σύστημα. Θα μπορούσαμε, δηλαδή, να πούμε σχηματικά ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια διακρατική καπιταλιστική συμμαχία. Αυτό το βασικό κίνητρο συγκρότησης της Ε.Ε. καθόρισε -και εξακολουθεί να καθορίζει- ως κύρια συνεκτικά στοιχεία της την μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης και την προώθηση της απελευθέρωσης των αγορών (ιδιαίτερα σε τομείς στρατηγικής σημασίας), ώστε να ανασχεθεί η τάση πτώσης του ποσοστού κέρδους για ένα μέρος του υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου.

Μέσα από την ευρωπαϊκή ενοποίηση, επιτυγχάνεται και η ενιαία στόχευση των μονοπωλίων τα οποία εδρεύουν στα κράτη της Ε.Ε. Όντας "αδέλφια" πια οι ευρωπαίοι κεφαλαιοκράτες, μπόρεσαν να συντονίσουν ευκολώτερα τις προσπάθειές τους για μεγιστοποίηση των κερδών τους. Αυτή η στόχευση φαίνεται ξεκάθαρα, αφού αποτελεί το καθοριστικό κοινό στοιχείο (α) της Συνθήκης του Μάαστριχτ, (β) της στρατηγικής της Λισαβόνας και (γ) της πρόσφατης "Ευρώπη 2020: Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη".

Σ' αυτή την τελευταία στρατηγική έχουμε ακροθιγώς αναφερθεί και στο παρελθόν ("Εργασιακός μεσαίωνας εκπαιδευόμενων σκλάβων"). Πρόκειται για την στρατηγική των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, η οποία εξυπηρετεί την τάση σχετικής και απόλυτης εξαθλίωσης της εργατικής τάξης μέσω μιας πολιτικής αλλαγών (φυσικά, εις βάρος των εργαζομένων) στις εργασιακές σχέσεις, μείωσης των μισθών σε σχέση με την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, ιδιωτικοποιήσεων στους ευαίσθητους εθνικά τομείς (ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές κλπ), εμπορευματοποίησης των απαιτούμενων κοινωνικών υπηρεσιών (παιδεία, υγεία, ασφάλιση κλπ) και ούτω καθ' εξής.

Αυτή η στρατηγική δεν καθορίστηκε ούτε από την πρόσφατη οικονομική κρίση ούτε από την υπερχρέωση ορισμένων κρατών-μελών της Ε.Ε., αφού είχε χαραχθεί πολύ νωρίτερα. Στόχος της είναι η προσαρμογή της υπάρχουσας εργατικής νομοθεσίας (μισθοί, ωράρια, επιδόματα κλπ) στις νέες συνθήκες της διεθνούς αγοράς εργασίας. Δηλαδή, μιας αγοράς όπου η αξία της εργασίας έχει ευτελιστεί μετά την μαζική είσοδο φθηνότερης εργασίας από την Κίνα, την Ινδία, τη Ρωσία, άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής κλπ.

Στο σημείο αυτό οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι η υλοποίηση των κεφαλαιοκρατικών σχεδίων διευκολύνθηκε σε μεγάλο βαθμό από την κατάρρευση των κομμουνιστικών κρατών στα τέλη του περασμένου αιώνα. Από την στιγμή που εξέλειπε ο φόβος της "αρκούδας", το έδαφος έμεινε ανοιχτό για την επέλαση των "λύκων". Παράλληλα, τροφή για τους "λύκους" αυτούς απετέλεσαν τα εκατομμύρια των εργαζομένων οι οποίοι, όντας αλλοιώς μαθημένοι, μπήκαν μαζικά στο -πρωτόγνωρο γι' αυτούς- σύστημα "μισθωτή εργασία - κεφάλαιο" κι έγιναν βορά του.

Θα συνεχίσουμε.