Το πρωτοειδα στο redflyplanet
Γραφει η Ντινα Δασκαλοπουλου
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ και
το Ρούπελ διασταυρώνονται στο κεφάλι μου. Πάνω από το Θριάσιο βαραίνει μια μολυβένια μέρα. Στα αριστερά η θάλασσα ακίνητη και δεξιά οι παγωμένες τσιμινιέρες του εργοστασίου. Το Ρούπελ είναι το μεγαλύτερο οχυρό των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, με καταφύγια κοντά στα δυο χιλιόμετρα και στοές που ξεπερνούν τα 4.000 μέτρα. Τον Απρίλη του ’41 επί τέσσερα μερόνυχτα οι Γερμανοί βομβάρδιζαν το Ρούπελ, ζητώντας τη συνθηκολόγησή του. «Τα οχυρά δεν παραδίδονται, καταλαμβάνονται», αντέταξαν οι φαντάροι· 44 έπεσαν νεκροί και άλλοι 152 τραυματίστηκαν, υπερασπιζόμενοι το οχυρό μέχρι τη συνθηκολόγηση της Ελλάδας και την αναπόφευκτη παράδοσή του. Το Ρούπελ χτίστηκε με σίδηρο της νεαρής τότε Ελληνικής Χαλυβουργίας. Κι εγώ οδηγώ προς τον Ασπρόπυργο, αναζητώντας το οχυρό των χαλυβουργών.
«Μέσα από τον άνεμο και την καταιγίδα, από τη λάμψη της μαζικής απεργίας και της σύγκρουσης στους δρόμους, ο προλετάριος μεταμορφώνεται από έναν πάτερ-φαμίλια, που το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι το πώς θα εξοφλήσει το δάνειο, σ’ έναν «ρομαντικό επαναστάτη»…», έλεγε η Ρόζα. Αναρωτιέμαι αν αυτό ισχύει και για τους 400 εργάτες που θα συναντήσω. Στην 24η μέρα απεργίας σήμερα και για τις εφημερίδες και τα ΜΜΕ της χώρας δεν περίσσεψε μια λέξη. Είναι η πρώτη απεργία διαρκείας της εποχής του Μνημονίου, όμως τα κανάλια και οι περισσότερες εφημερίδες ζουν το μήνα του μέλιτος με την κυβέρνηση Παπαδήμου και τα ποσοστά αποδοχής του. «Ποτέ μην αφήνεις την αλήθεια να σου χαλάσει μια καλή ιστορία», λέει ένα παλιό αμερικάνικο δημοσιογραφικό ρητό. Κι οι χαλυβουργοί μάλλον θα τάραζαν την τηλεοπτική ευωχία.
Στην εταιρεία για την οποία εργάζονται δεν συνέβη κάτι πρωτόφαντο για την Ελλάδα της ύφεσης: το αφεντικό τους βλέπει τα κέρδη του να μειώνονται λόγω της κρίσης και καλεί τους εργαζόμενους να
(φωτογραφίες: Άγγελος Τζωρτζίνης)Για τους περισσότερους από εμάς, η Ελληνική Χαλυβουργία δεν είναι παρά ένα ρυπαρό εργοστάσιο στο δρόμο για την Κόρινθο. Περνώντας μπροστά του, σπάνια υποψιαζόμαστε ότι εκεί δουλεύουν άνθρωποι. Με όνειρα και ευαισθησίες, με παιδιά και εγγόνια, με φιλότιμο και αξιοπρέπεια. Δυστυχώς, το ίδιο φαίνεται ότι σκέφθηκε και η διεύθυνση, που πριν από εβδομάδες αποφάσισε να αρχίσει τις απολύσεις και τις μειώσεις μισθών. Όμως, οι εργαζόμενοι που τόσα χρόνια πάλευαν με τη φωτιά και συχνά το πλήρωναν βαριά, αντέδρασαν, απαιτώντας το δίκιο τους. Το ξέρουμε, τέτοια λάθη διαχείρισης συμβαίνουν και στις καλύτερες οικογένειες, αλλά εδώ, τουλάχιστον, οι εργαζόμενοι αντέδρασαν συλλογικά, αλληλέγγυα και με πείσμα. Ατσάλινο, φυσικά.
 |
| Ο αγώνας γίνεται για τα παιδιά. Όχι μόνο των απεργών, τα οποία συμπαρίστανται (επάνω) με τον πιο γλυκό τρόπο, αλλά και για την επόμενη γενιά εργαζομένων στην επιχείρηση. Πολλοί από τους απεργούς έχουν ζήσει μια ζωή εδώ μέσα και απορούν πως γίνεται να μειώνονται οι μισθοί τους και να απολύονται την ώρα που η επιχείρηση παίρνει μεγάλες παραγγελίες. |
το Ρούπελ διασταυρώνονται στο κεφάλι μου. Πάνω από το Θριάσιο βαραίνει μια μολυβένια μέρα. Στα αριστερά η θάλασσα ακίνητη και δεξιά οι παγωμένες τσιμινιέρες του εργοστασίου. Το Ρούπελ είναι το μεγαλύτερο οχυρό των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, με καταφύγια κοντά στα δυο χιλιόμετρα και στοές που ξεπερνούν τα 4.000 μέτρα. Τον Απρίλη του ’41 επί τέσσερα μερόνυχτα οι Γερμανοί βομβάρδιζαν το Ρούπελ, ζητώντας τη συνθηκολόγησή του. «Τα οχυρά δεν παραδίδονται, καταλαμβάνονται», αντέταξαν οι φαντάροι· 44 έπεσαν νεκροί και άλλοι 152 τραυματίστηκαν, υπερασπιζόμενοι το οχυρό μέχρι τη συνθηκολόγηση της Ελλάδας και την αναπόφευκτη παράδοσή του. Το Ρούπελ χτίστηκε με σίδηρο της νεαρής τότε Ελληνικής Χαλυβουργίας. Κι εγώ οδηγώ προς τον Ασπρόπυργο, αναζητώντας το οχυρό των χαλυβουργών.
«Μέσα από τον άνεμο και την καταιγίδα, από τη λάμψη της μαζικής απεργίας και της σύγκρουσης στους δρόμους, ο προλετάριος μεταμορφώνεται από έναν πάτερ-φαμίλια, που το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι το πώς θα εξοφλήσει το δάνειο, σ’ έναν «ρομαντικό επαναστάτη»…», έλεγε η Ρόζα. Αναρωτιέμαι αν αυτό ισχύει και για τους 400 εργάτες που θα συναντήσω. Στην 24η μέρα απεργίας σήμερα και για τις εφημερίδες και τα ΜΜΕ της χώρας δεν περίσσεψε μια λέξη. Είναι η πρώτη απεργία διαρκείας της εποχής του Μνημονίου, όμως τα κανάλια και οι περισσότερες εφημερίδες ζουν το μήνα του μέλιτος με την κυβέρνηση Παπαδήμου και τα ποσοστά αποδοχής του. «Ποτέ μην αφήνεις την αλήθεια να σου χαλάσει μια καλή ιστορία», λέει ένα παλιό αμερικάνικο δημοσιογραφικό ρητό. Κι οι χαλυβουργοί μάλλον θα τάραζαν την τηλεοπτική ευωχία.
«Για μας η απόλυση ήταν αιτία πολέμου. Και σ’ αυτόν απαντάς μόνο με αλληλεγγύη. Το πρώτο που σκέφτηκα ήταν τα παιδιά μου. Και μετά την τάξη μου. Αν περνούσε το πλάνο του Μάνεση σ’ εμάς, θα εφαρμοζόταν σε όλα τα εργοστάσια της περιοχής. Τέτοια προδοσία δεν θα την επέτρεπα ποτέ στον εαυτό μου.» Νάσος Παυλάκης
 |
| «Τα παιδιά μας είναι περίφανα γιατί οι πατεράδες τους δεν έσκυψαν το κεφάλι. Η εργοδοσία νόμιζε πως θα κάνουμε πίσω γιατί θα φοβηθούμε. Όμως τα βγάζουμε μια χαρά πέρα χάρη στην αλληλεγγύη του ελληνικού λαού. Και τα παιδιά μας παίρνουν καλύτερο μάθημα βλέποντας τον κόσμο που έρχεται για να στηρίξει τον αγώνα.» Μαρία |
συναινέσουν σε ένα μπίζνες-πλαν «για τον εξορθολογισμό και την επιβίωση της εταιρείας». Το μπίζνες-πλαν προέβλεπε ό,τι σχεδιάζει κάθε μάνατζερ που σέβεται τον εαυτό του: απολύσεις και περικοπές μισθών μέχρι 40%. Τα στελέχη της εταιρείας έλεγαν στους χαλυβουργούς ό,τι λέει κάθε στέλεχος που σέβεται τον εαυτό του: το αφεντικό μας είναι καλό, αλλά φτωχό. Να βάλουμε πλάτη για να σωθεί η εταιρεία. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Σίδερα παντού. Σιδερένια κτήρια, σιδερένια η περίφραξη, σιδερένια τα εργαλεία, σίδερο και το προϊόν. Η παραγωγή ατσαλιού έχει αυξηθεί, οι εξαγωγές καλά κρατούν, αλλά οι ιδιοκτήτες, αλλά οι ιδιοκτήτες των χαλυβουργείων δεν χάνουν την ευκαιρία για μειώσεις μισθών και προσωπικού που θα αβγάτιζε περισσότερο τα κέρδη τους.
Το ατσάλι είναι το πιο διαδεδομένο κατασκευαστικό υλικό και χρησιμοποιείται παντού: από την αρχιτεκτονική και τη ναυπηγική μέχρι την κατασκευή χειρουργικών εργαλείων. Όπως διαβάζω στη Wikipedia, «σε παλαιότερες εποχές, η βιομηχανική παραγωγή μιας χώρας αξιολογούνταν από την παραγωγή της σε χάλυβα. Η Ελλάδα έχει αυξήσει σημαντικά την παραγωγή της τα τελευταία χρόνια: από 1,0 εκατ. τόνους το 1990, ξεπέρασε τα 2,5 το 2007». Ένα χρόνο νωρίτερα, την 1η Δεκεμβρίου του 2006, «αθόρυβα και διακριτικά, ως συνήθως», όπως γράφει ο Τύπος, η οικογένεια του κ. Ν. Μάνεση συνενώνει τη Χαλυβουργία Θεσσαλίας και την Ελληνική Χαλυβουργία (αφού είχε αποκτήσει το πλειοψηφικό μερίδιό της ήδη από το 2004), συγκροτώντας έτσι τη μεγαλύτερη σε πωλήσεις, από τις εκτός Σοφοκλέους, βιομηχανία της χώρας: τη Χαλυβουργία Ελλάδος. Με βάση τις πωλήσεις της, η νέα εταιρεία τοποθετείται ανάμεσα στις είκοσι πρώτες, εισηγμένες και μη, βιομηχανίες. Έγραφε τότε το «Βήμα»: «Με παραγωγική δυναμικότητα περί το ένα εκατ. τόνους χάλυβος ετησίως, η νέα εταιρεία αναμένεται να παρουσιάσει τζίρο άνω των 320 εκατ. ευρώ για το 2006, αυξημένο περίπου κατά 65 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με αυτόν που είχαν πραγματοποιήσει το 2005 οι δύο ενοποιούμενες επιχειρήσεις. Απασχολεί κεφάλαια ύψους 400 εκατ. ευρώ και 1.000 εργαζομένους στο Βόλο και στον Ασπρόπυργο. Οι εγκαταστάσεις της εκτείνονται σε 750 στρέμματα».
Σήμερα, κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν είναι η στρατηγική, τα λάθη και οι παραλείψεις που έφεραν την Ελληνική Χαλυβουργία σε κακή οικονομική κατάσταση ή αν, όπως ισχυρίζονται οι εργαζόμενοι, η κακή οικονομική κατάσταση είναι μια μαγική εικόνα που κατασκευάζει η δημιουργική λογιστική. Στις 12 Οκτωβρίου, πάντως, το μπίζνες-πλαν παρουσιάστηκε ως εκ των ων ουκ άνευ για την επιβίωση της εταιρείας: πεντάωρη και πενθήμερη εργασία με 40% μείωση αποδοχών ή απολύσεις 180 εργαζομένων σε σύνολο 378. «Κάναμε γενική συνέλευση, αποφασίζοντας ομόφωνα να απορρίψουμε και πεντάωρο και πενθήμερο και απολύσεις. Εσείς ζητάτε υποταγή, εμείς δεν το δεχόμαστε», λέει ο Γιώργος Σιφωνιός, πρόεδρος του Σωματείου των Εργαζομένων. Δύο μέρες μετά, σε μία γενική συνέλευση 280 παρόντων, οι εργάτες παρουσίασαν το δικό τους σκεπτικό: η εργοδοσία επικαλείται στοιχεία που δεν δημοσιοποιεί, παρόλες τις πιέσεις. Τα μόνα στοιχεία που μπορούν να γνωρίζουν οι εργάτες είναι η ίδια τους η δουλειά: η παραγωγή, από 196.000 τόνους πέρυσι, αυξήθηκε σε 266.000 τόνους φέτος.
Στις 31 Οκτωβρίου η πρώτη απόλυση θυροκολλήθηκε έξω από το σπίτι ενός εργάτη, ενώ ως το βράδυ είχαν απολυθεί άλλοι 18. Την επομένη απολύθηκαν άλλοι 16. Η εταιρεία πρότεινε άμεση ανάκληση των απολύσεων, υπό την προϋπόθεση να αποδεχτούν οι εργαζόμενοι είτε εκ περιτροπής απασχόληση για τρεις μήνες είτε μερική απασχόληση (πεντάωρη) για το ίδιο διάστημα. «Μέχρι και οι απολυμένοι έρχονταν λέγοντας «πρόεδρε, μην το υπογράψεις». Και δεν το υπογράφουμε. Ό,τι και να γίνει δεν υποχωρούμε», λέει ο Γιώργος. Απεργία μέχρις εσχάτων.
«Για εμάς η απόλυση ήταν αιτία πολέμου. Και σε αυτόν τον πόλεμο απαντάς μόνο με αλληλεγγύη. Το πρώτο που σκέφτηκα ήταν τα παιδιά μου. Και μετά την τάξη μου. Αν επιτρέπαμε στον Μάνεση να εφαρμόσει τα σχέδιά του, τα παιδιά μου θα πεινούσαν. Κι αν περνούσε το πλάνο του στο δικό μας εργοστάσιο, μετά θα εφαρμοζόταν σε όλα τα εργοστάσια της περιοχής. Μια τέτοια προδοσία δεν θα την επέτρεπα ποτέ στον εαυτό μου». Σήμερα ο Νάσος Παυλάκης είναι ένας ευτυχισμένος άνθρωπος: όταν ξεκίνησε η απεργία είχε μια κόρη. Σήμερα γιορτάζει τα γεννητούρια της δεύτερης κόρης του γύρω από ένα βαρέλι με φωτιές στην είσοδο του βουβού εργοστασίου. Στα εργοστάσια της περιοχής η τρομοκρατία είναι πιά απροκάλυπτη: παντού οι εργάτες εκβιάζονται να αποδεχτούν μισθούς μέχρι 500 ευρώ ή να πάρουν την άγουσα. Δεν φοβήθηκες να βγεις σε αυτόν τον αγώνα, ενώ περίμενες ένα μωρό να γεννηθεί, τον ρωτάω. «Η γυναίκα μου είναι Σπαρτιάτισσα κι από την πρώτη ώρα μου είπε «ξέρω ότι δεν θα κάνεις πίσω, αλλά για μένα έχεις πάει ήδη πολύ μπροστά». Μετά από αυτό ήμουν απολύτως αποφασισμένος. Όταν ανακοινώθηκε η πρώτη απόλυση, μέσα σε 15 λεπτά 400 εργάτες ήμασταν μαζεμένοι στην πύλη».
«»‘Η όλοι ή κανείς», αυτό ήταν το σκεπτικό μας. Υπήρχαν ελάχιστοι συνάδελφοι που αναρωτιούνταν και δίσταζαν και σκεφτόντουσαν «βρε μπας κι η εταιρεία έχει δίκιο; Μήπως στ’ αλήθεια δεν έχει χρήματα ο Μάνεσης; Μήπως κάνουμε απεργία και κλείσουμε το μαγαζί;» Σε αυτούς απάντησε οριστικά ένας συνάδελφος που έχει έξι παιδιά. Γυρνάει, μας κοιτάει και μας λέει: «αφού δεν φοβάμαι εγώ και προχωρώ, ποιός από εσάς θα κάνει πίσω;» Από τότε κι έπειτα δεν υπήρξε κανένας άλλος δισταγμός. Ο Μάνεσης νόμιζε πως θα κάνουμε μια-δυο μέρες απεργία και θα καθαρίσει, όμως εμείς θα κάνουμε εδώ και Χριστούγεννα και Απόκριες και Πάσχα άμα χρειαστεί», μου λέει ο 28χρόνος Δημήτρης Παπανικολάου. «Αυτά που ζείτε εδώ συμβαίνουν και σε άλλους χώρους δουλειάς και, συνήθως, οι εργαζόμενοι λουφάζουν, προσπαθούν να κρυφτούν και να κάνουν τα καλά παιδιά για να μην απολυθούν οι ίδιοι. Εσύ δεν το σκέφτηκες;» τον ρωτάω. «Σε αυτό το εργοστάσιο, στον διπλανό γερανό δουλεύει ο πατέρας μου. Ο χαλυβουργός δένει το ατσάλι στους 70 βαθμούς Κελσίου. Μέσα στη φωτιά γίνεσαι σκληρός και αποφασισμένος: σκληρός στη μάχη και αποφασισμένος δίπλα στον συνάδελφό σου. Γιατί κάθε μέρα τον θάνατο τον αντιμετωπίζετε δίπλα δίπλα».
Το δυστύχημα έγινε την Τετάρτη 13 Οκτωβρίου του 2010. Το συρματόσχοινο έσπασε και σκόρπισε 70 τόνους λιωμένο μέταλλο. Εξαιτίας των εύφλεκτων υλικών η φωτιά πήρε γρήγορα διαστάσεις. Τέσσερις εργάτες άρπαξε η λάβα: ο ένας βρέθηκε με εγκαύματα στο 85% του σώματός του, ο δεύτερος με εγκαύματα στο 35% του κορμιού του, ενώ οι άλλοι δύο συνάδελφοί τους στάθηκαν πιο τυχεροί και γλίτωσαν με ελαφριά εγκαύματα. Σε ανακοίνωσή του, τότε, το ΚΚΕ κατήγγελλε «έλλειψη μέτρων προστασίας που διευρύνεται, παράλληλα με την επίθεση στα εργασιακά και μισθολογικά δικαιώματα, με την αύξηση της ανεργίας». Για «έγκλημα με φυσικούς και ηθικούς αυτουργούς» έκανε λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ. «Το Κέντρο Πρόληψης Επαγγελματικού Κινδύνου, αρμόδιο για τη διερεύνηση των εργατικών ατυχημάτων, περί άλλων τυρβάζει», φώναζε τότε ο πρόεδρος του Σωματείου. «Όταν έπεσε ο άλλος γερανός, αντί να έρθει το ΚΕΠΕΚ να δώσει εντολή να σταματήσει για λίγο καιρό το εργοστάσιο και να αποκατασταθούν οι ελλείψεις, που εμείς τους υποδεικνύουμε, αυτοί έλεγαν πως δεν υπάρχει πρόβλημα και πως έχουμε πάρει το πιστοποιητικό από τους πολεοδόμους και μηχανικούς ασφάλειας. Κοινώς, δεν μας λαμβάνουν υπόψιν τους».
«Για αυτόν τον νεκρό και για τα νέα παιδιά έγινα ο μεγαλύτερος κομμουνιστής», μου λέει ο Παναγιώτης. «Για μένα, που θέλω ένα χρόνο να βγω στη σύνταξη, τα σχέδια του Μάνεση δεν ήταν πρόβλημα, για τα νέα παιδιά όμως θα είναι η καταστροφή. Πριν την απεργία μέσα στο εργοστάσιο δουλεύαμε σε κλίμα τρομοκρατίας. Τώρα έρχονται οι διευθυντάδες και μας παρακαλάνε να ξαναμπούμε μέσα. Η εταιρεία έχει τρεις διευθυντές που παίρνουν 30.000 ευρώ: να κόψουν τους δικούς τους μισθούς αν θέλουν να κάνουν οικονομία, να κόψουν από μένα που είμαι υψηλόμισθος. Αλλά όχι να σφάξουν τα νέα παιδιά. Ο γιός μου θέλει να φύγει από την Ελλάδα, να πάει στο Κατάρ. Με το ζόρι τον κρατάω. Όχι για μένα, για τα παιδιά αγωνίζομαι».
Είναι πολλά τα παιδιά και οι νέοι άνθρωποι που έχουν μαζευτεί σήμερα στο εργοστάσιο για να συμπαρασταθούν στους απεργούς: «Είμαστε μαζί σας, κουράγιο!», γράφει το πανό που έχουν αναρτήσει οι μαθητές του 2ου γυμνασίου Ασπροπύργου. Πιτσιρίκια από όλα τα σχολεία της περιοχής έρχονται καθημερινά με τους δασκάλους τους και παραδίδουν στους απεργούς σακουλάκια και μασουράκια με χρήματα που έχουν μαζέψει από το χαρτζιλίκι τους. Πάνω από 3.000 ευρώ σε κέρματα και 5ευρα τους έδωσαν οι φοιτητές. Η Ζωή Λατζούνη είναι 12 χρονών και αγκαλιάζει συνεχώς τον μπαμπά της. «Μου λείπει πολύ ο μπαμπάς, δουλεύει πάρα πολλές ώρες για να τα βγάλει πέρα. Όταν μου είπε ότι θα κάνει απεργία κατάλαβα αμέσως. Κι εμείς είχαμε κατάληψη στο σχολείο πέρσι. Όταν δεν έχεις τίποτα πρέπει να αγωνίζεσαι. Θα ήθελα να δω τον κύριο Μάνεση και να του πω να δίνει πιο πολλά λεφτά στον μπαμπά μου για να τον βλέπω περισσότερο. Αλλά εκείνος δεν του δίνει λεφτά και θέλει να τον διώξει. Κι έτσι ο μπαμπάς μου μαζί με τους άλλους μπαμπάδες κάνει απεργία».
«Τα παιδιά μας είναι περήφανα γιατί οι πατεράδες τους δεν έσκυψαν το κεφάλι, όπως περήφανες είμαστε κι όλες εμείς. Υπάρχουν 32 οικογένειες πολυτέκνων εδώ μέσα και η εργοδοσία νόμιζε πως θα κάνουμε πίσω γιατί θα φοβηθούμε. Όμως εμείς τα βγάζουμε μια χαρά πέρα χάρη στην αλληλεγγύη του ελληνικού λαού. Και τα παιδιά μας παίρνουν το καλύτερο μάθημα, βλέποντας όλον αυτό τον κόσμο που φτάνει καθημερινά εδώ για να στηρίξει τον αγώνα», μου λέει η Μαρία που οργανώνει το δίκτυο γυναικών των απεργών. «Τώρα η κυρία Διαμαντοπούλου λέει ότι θα στείλει ψυχολόγους στα σχολεία… για να αντιμετωπίσουν τα παιδιά τις ψυχολογικές επιπτώσεις της κρίσης. Δεν χρειάζονται ψυχολόγο τα παιδιά μας, αγώνες χρειάζονται».
«Είμαστε εδώ για να αγωνιστούμε για τη δουλειά του μπαμπά», λέει η Αναστασία στον τετράχρονο Δημήτρη. «Είναι πολύ μικρός για να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει, αλλά τον φέρνω όσο πιο συχνά μπορώ. Ήμουν μαθήτρια στις μεγάλες καταλήψεις του ’91, αργότερα στα φοιτητικά μου χρόνια ήμουν ενεργή συνδικαλίστρια. Δεν υπήρχε περίπτωση να μη στηρίξω τον άντρα μου σε αυτόν τον αγώνα. Ο άντρας μου δουλεύει στα έλαστρα και έχει καεί δυο φορές. Δεν τον άφησαν να δηλώσει εργατικό ατύχημα και ο προϊστάμενός του τον κορόιδευε επειδή δεν μπορούσε να περπατήσει. Και τώρα του λένε από τα 1000 ευρώ που παίρνει το μήνα να πέσει στα 600. Πώς θα ζήσουμε; Το μόνο που φοβάμαι είναι μήπως τα πράγματα αγριέψουν κι ο Μάνεσης φέρει απεργοσπάστες. Αλλά και τότε θα μπούμε εμείς μπροστά αγκαλιά με τα παιδιά μας. Αν είναι να τον απολύσουν, θα τον απολύσουν. Με το φόβο δεν κερδίζεις τίποτα».
Λίγες μέρες αργότερα κι ενώ οι χαλυβουργοί βρίσκονταν στο κέντρο της Αθήνας κάνοντας πορεία, ο δικαστικός κλητήρας θυροκόλλησε άλλες 16 απολύσεις. Από όλο τον πλανήτη φτάνουν μηνύματα συμπαράστασης σε αυτόν τον αγώνα που δεν χωράει στα μίντια, δεν φτάνει στη Βουλή αλλά με έναν μαγικό τρόπο φτάνει σε όλα τα σπίτια και στις καρδιές μας. «Έτσι και ξεσηκωθούν δυό-τρεις τομείς, στην Ελλάδα θα αλλάξουν όλα», μου λέει ο χαλυβουργός Κώστας Παπαπαύλος. «Δυο μέρες πριν ξεκινήσει η απεργία, η εταιρεία πήρε μια τεράστια παραγγελία και μου ζητούσε να υπογράψω ατομική σύμβαση που θα έριχνε το μισθό μου στα 600 ευρώ. Να πληρώνω 350 ευρώ το μήνα για βενζίνη και να ζω με 150… Μας έλεγαν ότι θα χρεοκοπήσουμε την εταιρεία αν κάνουμε απεργία. Μας λένε ότι θα χρεοκοπήσει η χώρα αν ξεσηκωθούμε. Δηλαδή να χρεοκοπήσουμε εμείς για να σωθεί η εταιρεία, να πεθάνουμε εμείς για να ζήσει η χώρα; Η εταιρεία είναι οι εργάτες, η χώρα είναι οι άνθρωποι. Όχι, ρε φίλε, θα ζήσουμε. Κι η τσιμινιέρα θα ανάψει μόνο αν νικήσουμε, με ψηλά το κεφάλι».
Το ατσάλι είναι το πιο διαδεδομένο κατασκευαστικό υλικό και χρησιμοποιείται παντού: από την αρχιτεκτονική και τη ναυπηγική μέχρι την κατασκευή χειρουργικών εργαλείων. Όπως διαβάζω στη Wikipedia, «σε παλαιότερες εποχές, η βιομηχανική παραγωγή μιας χώρας αξιολογούνταν από την παραγωγή της σε χάλυβα. Η Ελλάδα έχει αυξήσει σημαντικά την παραγωγή της τα τελευταία χρόνια: από 1,0 εκατ. τόνους το 1990, ξεπέρασε τα 2,5 το 2007». Ένα χρόνο νωρίτερα, την 1η Δεκεμβρίου του 2006, «αθόρυβα και διακριτικά, ως συνήθως», όπως γράφει ο Τύπος, η οικογένεια του κ. Ν. Μάνεση συνενώνει τη Χαλυβουργία Θεσσαλίας και την Ελληνική Χαλυβουργία (αφού είχε αποκτήσει το πλειοψηφικό μερίδιό της ήδη από το 2004), συγκροτώντας έτσι τη μεγαλύτερη σε πωλήσεις, από τις εκτός Σοφοκλέους, βιομηχανία της χώρας: τη Χαλυβουργία Ελλάδος. Με βάση τις πωλήσεις της, η νέα εταιρεία τοποθετείται ανάμεσα στις είκοσι πρώτες, εισηγμένες και μη, βιομηχανίες. Έγραφε τότε το «Βήμα»: «Με παραγωγική δυναμικότητα περί το ένα εκατ. τόνους χάλυβος ετησίως, η νέα εταιρεία αναμένεται να παρουσιάσει τζίρο άνω των 320 εκατ. ευρώ για το 2006, αυξημένο περίπου κατά 65 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με αυτόν που είχαν πραγματοποιήσει το 2005 οι δύο ενοποιούμενες επιχειρήσεις. Απασχολεί κεφάλαια ύψους 400 εκατ. ευρώ και 1.000 εργαζομένους στο Βόλο και στον Ασπρόπυργο. Οι εγκαταστάσεις της εκτείνονται σε 750 στρέμματα».
Άνθρωποι από σίδερο. Επάνω, Παναγιώτης και Δημήτρης Παπανικολάου, γιος και πατέρας. Κάτω αριστερά, ο πρόεδρος του σωματείου Γιώργος Σιφωνιός και δεξιά ο εργάτης Κώστας Παπαπαύλος. Παλεύουν όχι μόνο για το μεροκάματο, αλλά και για την αξιοπρέπεια. Στο κάτω κάτω, αυτοί είναι που έχουν το σήμα της εταιρείας επάνω τους
Ένα χρόνο αργότερα και μετά τα επίπεδα-ρεκόρ στην ανάπτυξη το 2006, η ελληνική οικονομία παρουσιάζει σημάδια επιβράδυνσης: ο ΦΠΑ ανεβαίνει, η οικοδομική δραστηριότητα πέφτει, οι εξαγωγές δεν αυξάνονται. Παραδόξως, οι τρείς παίκτες του χάλυβα (Ελληνική Χαλυβουργία, Σίδενορ και Χαλυβουργική) επιδίδονται σε ένα ξέφρενο παιχνίδι ανταγωνισμού, κάνοντας επενδύσεις, αυξάνοντας την παραγωγή τους και ρίχνοντας συνεχώς τις τιμές. Έγραφε, τότε, ο ενημερωμένος ρεπόρτερ Βασίλης Κώτσης: «Θα γίνει μεγάλη μάχη και ο πόλεμος των τιμών θα κλιμακωθεί. Παράγοντες του κλάδου επισημαίνουν ότι οι τρεις μονομάχοι δεν έχουν αντιληφθεί πως τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Άλλοι πάντως υποστηρίζουν ότι εν γνώσει τους οι τρεις μεγάλοι «τρέχουν» αυτά τα επενδυτικά προγράμματα για να καταφέρουν να ενισχύσουν τα μερίδια αγοράς και να γονατίσουν τον ανταγωνισμό. Θεωρείται πολύ πιθανόν κάποιος από τους τρεις ή ακόμη και οι τρεις να πληγούν από τη στρατηγική αυτή».«Δεν είχα πάει ποτέ στη ζωή μου ούτε σε πορεία, ούτε σε κόμμα, ούτε σε τίποτα. Ο Μάνεσης με έκανε τον μεγαλύτερο κομμουνιστή. Πριν από την απεργία, μέσα στο εργοστάσιο δουλεύαμε σε κλίμα τρομοκρατίας. Τώρα έρχονται οι διευθυντάδες και μας παρακαλάνε να μπούμε μέσα.» Παναγιώτης Παπανικολάου
Σήμερα, κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν είναι η στρατηγική, τα λάθη και οι παραλείψεις που έφεραν την Ελληνική Χαλυβουργία σε κακή οικονομική κατάσταση ή αν, όπως ισχυρίζονται οι εργαζόμενοι, η κακή οικονομική κατάσταση είναι μια μαγική εικόνα που κατασκευάζει η δημιουργική λογιστική. Στις 12 Οκτωβρίου, πάντως, το μπίζνες-πλαν παρουσιάστηκε ως εκ των ων ουκ άνευ για την επιβίωση της εταιρείας: πεντάωρη και πενθήμερη εργασία με 40% μείωση αποδοχών ή απολύσεις 180 εργαζομένων σε σύνολο 378. «Κάναμε γενική συνέλευση, αποφασίζοντας ομόφωνα να απορρίψουμε και πεντάωρο και πενθήμερο και απολύσεις. Εσείς ζητάτε υποταγή, εμείς δεν το δεχόμαστε», λέει ο Γιώργος Σιφωνιός, πρόεδρος του Σωματείου των Εργαζομένων. Δύο μέρες μετά, σε μία γενική συνέλευση 280 παρόντων, οι εργάτες παρουσίασαν το δικό τους σκεπτικό: η εργοδοσία επικαλείται στοιχεία που δεν δημοσιοποιεί, παρόλες τις πιέσεις. Τα μόνα στοιχεία που μπορούν να γνωρίζουν οι εργάτες είναι η ίδια τους η δουλειά: η παραγωγή, από 196.000 τόνους πέρυσι, αυξήθηκε σε 266.000 τόνους φέτος.
 |
| Οι εγκαταστάσεις σε σπάνια κατάσταση ηρεμίας. Οι άνθρωποι, που δούλευαν έδώ σε αφόρητη ζέστη, με εναλλαγές θερμοκρασίας και με απίστευτο ρίσκο, για ένα μεροκάματο αναντίστοιχο των κινδύνων και της κούρασης, δηλώνουν αποφασισμένοι να τις ξαναθέσουν σε λειτουργία όταν αναγνωριστεί το δίκιο τους |
«Για εμάς η απόλυση ήταν αιτία πολέμου. Και σε αυτόν τον πόλεμο απαντάς μόνο με αλληλεγγύη. Το πρώτο που σκέφτηκα ήταν τα παιδιά μου. Και μετά την τάξη μου. Αν επιτρέπαμε στον Μάνεση να εφαρμόσει τα σχέδιά του, τα παιδιά μου θα πεινούσαν. Κι αν περνούσε το πλάνο του στο δικό μας εργοστάσιο, μετά θα εφαρμοζόταν σε όλα τα εργοστάσια της περιοχής. Μια τέτοια προδοσία δεν θα την επέτρεπα ποτέ στον εαυτό μου». Σήμερα ο Νάσος Παυλάκης είναι ένας ευτυχισμένος άνθρωπος: όταν ξεκίνησε η απεργία είχε μια κόρη. Σήμερα γιορτάζει τα γεννητούρια της δεύτερης κόρης του γύρω από ένα βαρέλι με φωτιές στην είσοδο του βουβού εργοστασίου. Στα εργοστάσια της περιοχής η τρομοκρατία είναι πιά απροκάλυπτη: παντού οι εργάτες εκβιάζονται να αποδεχτούν μισθούς μέχρι 500 ευρώ ή να πάρουν την άγουσα. Δεν φοβήθηκες να βγεις σε αυτόν τον αγώνα, ενώ περίμενες ένα μωρό να γεννηθεί, τον ρωτάω. «Η γυναίκα μου είναι Σπαρτιάτισσα κι από την πρώτη ώρα μου είπε «ξέρω ότι δεν θα κάνεις πίσω, αλλά για μένα έχεις πάει ήδη πολύ μπροστά». Μετά από αυτό ήμουν απολύτως αποφασισμένος. Όταν ανακοινώθηκε η πρώτη απόλυση, μέσα σε 15 λεπτά 400 εργάτες ήμασταν μαζεμένοι στην πύλη».
«Δυο μέρες πριν ξεκινήσει η απεργία, η εταιρεία πήρε μια τεράστια παραγγελία και μου ζήτουσε να υπογράψω ατομική σύμβαση για 600 ευρώ. Να πληρώνω 350 ευρώ για βενζίνη και να ζω με 150! Μας έλεγαν ότι θα χρεωκοπήσουμε την εταιρεία αν κάνουμε απεργία.» Κώστας ΠαπαπαύλοςΟ Παναγιώτης Παπανικολάου, ο πατέρας του Δημήτρη, δουλεύει στην Ελληνική Χαλυβουργία τα τελευταία 28 χρόνια. «Και να σκεφτείς ότι δεν είχα πάει ποτέ στη ζωή μου ούτε σε πορεία ούτε σε κόμμα ούτε σε τίποτα. Ο Μάνεσης με έκανε τον μεγαλύτερο κομμουνιστή», μου λέει χαμογελώντας πικρά ενώ μου δείχνει το αγγελτήριο για το ετήσιο μνημόσυνο του «αγαπημένου μας συζύγου, πατέρα, υιού, αδελφού και θείου Γιώργου Τσακαράκη». «Αυτός κάηκε πέρσι», μου λέει ο Παναγιώτης. «Τότε έπεσε η γερανογέφυρα στην οποία δουλεύω, από θαύμα σώθηκα. Τρεις μήνες μετά έγινε το δυστύχημα με τον Γιώργο. Ακόμα τρέχει η οικογένειά του στα δικαστήρια για να δικαιωθεί…»
Το δυστύχημα έγινε την Τετάρτη 13 Οκτωβρίου του 2010. Το συρματόσχοινο έσπασε και σκόρπισε 70 τόνους λιωμένο μέταλλο. Εξαιτίας των εύφλεκτων υλικών η φωτιά πήρε γρήγορα διαστάσεις. Τέσσερις εργάτες άρπαξε η λάβα: ο ένας βρέθηκε με εγκαύματα στο 85% του σώματός του, ο δεύτερος με εγκαύματα στο 35% του κορμιού του, ενώ οι άλλοι δύο συνάδελφοί τους στάθηκαν πιο τυχεροί και γλίτωσαν με ελαφριά εγκαύματα. Σε ανακοίνωσή του, τότε, το ΚΚΕ κατήγγελλε «έλλειψη μέτρων προστασίας που διευρύνεται, παράλληλα με την επίθεση στα εργασιακά και μισθολογικά δικαιώματα, με την αύξηση της ανεργίας». Για «έγκλημα με φυσικούς και ηθικούς αυτουργούς» έκανε λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ. «Το Κέντρο Πρόληψης Επαγγελματικού Κινδύνου, αρμόδιο για τη διερεύνηση των εργατικών ατυχημάτων, περί άλλων τυρβάζει», φώναζε τότε ο πρόεδρος του Σωματείου. «Όταν έπεσε ο άλλος γερανός, αντί να έρθει το ΚΕΠΕΚ να δώσει εντολή να σταματήσει για λίγο καιρό το εργοστάσιο και να αποκατασταθούν οι ελλείψεις, που εμείς τους υποδεικνύουμε, αυτοί έλεγαν πως δεν υπάρχει πρόβλημα και πως έχουμε πάρει το πιστοποιητικό από τους πολεοδόμους και μηχανικούς ασφάλειας. Κοινώς, δεν μας λαμβάνουν υπόψιν τους».
«Για αυτόν τον νεκρό και για τα νέα παιδιά έγινα ο μεγαλύτερος κομμουνιστής», μου λέει ο Παναγιώτης. «Για μένα, που θέλω ένα χρόνο να βγω στη σύνταξη, τα σχέδια του Μάνεση δεν ήταν πρόβλημα, για τα νέα παιδιά όμως θα είναι η καταστροφή. Πριν την απεργία μέσα στο εργοστάσιο δουλεύαμε σε κλίμα τρομοκρατίας. Τώρα έρχονται οι διευθυντάδες και μας παρακαλάνε να ξαναμπούμε μέσα. Η εταιρεία έχει τρεις διευθυντές που παίρνουν 30.000 ευρώ: να κόψουν τους δικούς τους μισθούς αν θέλουν να κάνουν οικονομία, να κόψουν από μένα που είμαι υψηλόμισθος. Αλλά όχι να σφάξουν τα νέα παιδιά. Ο γιός μου θέλει να φύγει από την Ελλάδα, να πάει στο Κατάρ. Με το ζόρι τον κρατάω. Όχι για μένα, για τα παιδιά αγωνίζομαι».
Είναι πολλά τα παιδιά και οι νέοι άνθρωποι που έχουν μαζευτεί σήμερα στο εργοστάσιο για να συμπαρασταθούν στους απεργούς: «Είμαστε μαζί σας, κουράγιο!», γράφει το πανό που έχουν αναρτήσει οι μαθητές του 2ου γυμνασίου Ασπροπύργου. Πιτσιρίκια από όλα τα σχολεία της περιοχής έρχονται καθημερινά με τους δασκάλους τους και παραδίδουν στους απεργούς σακουλάκια και μασουράκια με χρήματα που έχουν μαζέψει από το χαρτζιλίκι τους. Πάνω από 3.000 ευρώ σε κέρματα και 5ευρα τους έδωσαν οι φοιτητές. Η Ζωή Λατζούνη είναι 12 χρονών και αγκαλιάζει συνεχώς τον μπαμπά της. «Μου λείπει πολύ ο μπαμπάς, δουλεύει πάρα πολλές ώρες για να τα βγάλει πέρα. Όταν μου είπε ότι θα κάνει απεργία κατάλαβα αμέσως. Κι εμείς είχαμε κατάληψη στο σχολείο πέρσι. Όταν δεν έχεις τίποτα πρέπει να αγωνίζεσαι. Θα ήθελα να δω τον κύριο Μάνεση και να του πω να δίνει πιο πολλά λεφτά στον μπαμπά μου για να τον βλέπω περισσότερο. Αλλά εκείνος δεν του δίνει λεφτά και θέλει να τον διώξει. Κι έτσι ο μπαμπάς μου μαζί με τους άλλους μπαμπάδες κάνει απεργία».
«Τα παιδιά μας είναι περήφανα γιατί οι πατεράδες τους δεν έσκυψαν το κεφάλι, όπως περήφανες είμαστε κι όλες εμείς. Υπάρχουν 32 οικογένειες πολυτέκνων εδώ μέσα και η εργοδοσία νόμιζε πως θα κάνουμε πίσω γιατί θα φοβηθούμε. Όμως εμείς τα βγάζουμε μια χαρά πέρα χάρη στην αλληλεγγύη του ελληνικού λαού. Και τα παιδιά μας παίρνουν το καλύτερο μάθημα, βλέποντας όλον αυτό τον κόσμο που φτάνει καθημερινά εδώ για να στηρίξει τον αγώνα», μου λέει η Μαρία που οργανώνει το δίκτυο γυναικών των απεργών. «Τώρα η κυρία Διαμαντοπούλου λέει ότι θα στείλει ψυχολόγους στα σχολεία… για να αντιμετωπίσουν τα παιδιά τις ψυχολογικές επιπτώσεις της κρίσης. Δεν χρειάζονται ψυχολόγο τα παιδιά μας, αγώνες χρειάζονται».
«Είμαστε εδώ για να αγωνιστούμε για τη δουλειά του μπαμπά», λέει η Αναστασία στον τετράχρονο Δημήτρη. «Είναι πολύ μικρός για να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει, αλλά τον φέρνω όσο πιο συχνά μπορώ. Ήμουν μαθήτρια στις μεγάλες καταλήψεις του ’91, αργότερα στα φοιτητικά μου χρόνια ήμουν ενεργή συνδικαλίστρια. Δεν υπήρχε περίπτωση να μη στηρίξω τον άντρα μου σε αυτόν τον αγώνα. Ο άντρας μου δουλεύει στα έλαστρα και έχει καεί δυο φορές. Δεν τον άφησαν να δηλώσει εργατικό ατύχημα και ο προϊστάμενός του τον κορόιδευε επειδή δεν μπορούσε να περπατήσει. Και τώρα του λένε από τα 1000 ευρώ που παίρνει το μήνα να πέσει στα 600. Πώς θα ζήσουμε; Το μόνο που φοβάμαι είναι μήπως τα πράγματα αγριέψουν κι ο Μάνεσης φέρει απεργοσπάστες. Αλλά και τότε θα μπούμε εμείς μπροστά αγκαλιά με τα παιδιά μας. Αν είναι να τον απολύσουν, θα τον απολύσουν. Με το φόβο δεν κερδίζεις τίποτα».
Λίγες μέρες αργότερα κι ενώ οι χαλυβουργοί βρίσκονταν στο κέντρο της Αθήνας κάνοντας πορεία, ο δικαστικός κλητήρας θυροκόλλησε άλλες 16 απολύσεις. Από όλο τον πλανήτη φτάνουν μηνύματα συμπαράστασης σε αυτόν τον αγώνα που δεν χωράει στα μίντια, δεν φτάνει στη Βουλή αλλά με έναν μαγικό τρόπο φτάνει σε όλα τα σπίτια και στις καρδιές μας. «Έτσι και ξεσηκωθούν δυό-τρεις τομείς, στην Ελλάδα θα αλλάξουν όλα», μου λέει ο χαλυβουργός Κώστας Παπαπαύλος. «Δυο μέρες πριν ξεκινήσει η απεργία, η εταιρεία πήρε μια τεράστια παραγγελία και μου ζητούσε να υπογράψω ατομική σύμβαση που θα έριχνε το μισθό μου στα 600 ευρώ. Να πληρώνω 350 ευρώ το μήνα για βενζίνη και να ζω με 150… Μας έλεγαν ότι θα χρεοκοπήσουμε την εταιρεία αν κάνουμε απεργία. Μας λένε ότι θα χρεοκοπήσει η χώρα αν ξεσηκωθούμε. Δηλαδή να χρεοκοπήσουμε εμείς για να σωθεί η εταιρεία, να πεθάνουμε εμείς για να ζήσει η χώρα; Η εταιρεία είναι οι εργάτες, η χώρα είναι οι άνθρωποι. Όχι, ρε φίλε, θα ζήσουμε. Κι η τσιμινιέρα θα ανάψει μόνο αν νικήσουμε, με ψηλά το κεφάλι».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου