Η πατάτα και η ουσία

Σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο της ΝΕΤ, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Π. Καψής, ρωτήθηκε για το λεγόμενο «κίνημα της πατάτας». Μεταξύ άλλων, απάντησε: «Μακάρι να πετύχει. Είναι φανερό ότι είναι θετικό - αν μπορεί να γίνεται η διακίνηση των προϊόντων, τόσο πιο αποτελεσματικά, με τόσο λιγότερο κόστος (...) Αυτό το πράγμα θα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και πάρα πολλά χρόνια - όπως γίνεται σε πολύ μικρό βαθμό στην Ελλάδα, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό σε όλη την Ευρώπη - από συνεταιριστικές οργανώσεις που θα μπορούσαν να λειτουργούν με πολύ χαμηλότερο ποσοστό κέρδους και να έχουν καλύτερες τιμές οι ίδιοι και οι καταναλωτές φθηνότερα προϊόντα. Μακάρι να γίνει». Τι λέει η κυβέρνηση σε μικρομεσαίους αγρότες και εργαζόμενους καταναλωτές; Οτι μπορούν οι πρώτοι να αποκομίσουν κέρδος και οι δεύτεροι φθηνότερα προϊόντα, αν λειτουργήσει ο ανταγωνισμός. Πώς; Με τη συγκρότηση «αγροτικών συνεταιρισμών», που θα αναλάβουν εκτός από την παραγωγή και τη διακίνηση των προϊόντων τους, ρίχνοντας το ποσοστό του κέρδους τους, για να πάρουν μια καλύτερη θέση στον ανταγωνισμό με τα μονοπώλια του κλάδου. Δηλαδή, να γίνουν οι αγρότες επιχειρηματίες, να συστήσουν συνεταιρισμούς - Ανώνυμες Εταιρείες και να ριχτούν στον ανταγωνισμό με τα μεγαθήρια της παραγωγής και διάθεσης των τροφίμων, που στον καπιταλισμό είναι εμπόρευμα.

***

Αν υποθέσουμε ότι γίνεται κάτι τέτοιο, από πού θα προέλθει η μείωση της τιμής για τους καταναλωτές, με δεδομένο ότι το καλλιεργητικό κόστος είναι τεράστιο, εξαιτίας της έλλειψης κάθε κρατικής υποδομής (εργοστάσια λιπασμάτων, αρδευτικά έργα, φτηνό πετρέλαιο, κρατικό δίκτυο


διακίνησης κ.ά.), ενώ αντίστροφα αυξάνεται η φορολογία, με κάθε είδους χαράτσια στον παραγωγό και κρατικά καπέλα στο προϊόν του; Προφανώς από την υποβάθμιση της ποιότητας των προϊόντων που παράγουν (τα μεταλλαγμένα, άλλωστε, έχουν νομιμοποιηθεί στην ΕΕ). Και ποιος θα διασφαλίσει ότι οι συνεταιρισμοί, για να μπορούν να επιβιώσουν στον ανταγωνισμό, θα παράγουν προϊόντα που έχει ανάγκη ο λαός, και όχι προϊόντα που προκρίνει και χρηματοδοτεί η ΚΑΠ (από ...ρόδια μέχρι φυτά για βιοκαύσιμα); Το ερώτημα είναι ρητορικό. Αλλωστε, οι αγρότες έχουν ήδη δοκιμάσει το κακέκτυπο της συνεταιριστικής παραγωγής στον καπιταλισμό και γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις συνέπειες (μικροκαλλιεργητές φεσωμένοι στις τράπεζες, εργαζόμενοι απολυμένοι και απλήρωτοι για μήνες ή και χρόνια, πώληση συνεταιριστικών ενώσεων σε μονοπωλιακούς ομίλους και πάει λέγοντας).

***

Σε άλλο σημείο, ο Καψής γίνεται πιο αποκαλυπτικός:«Το ερώτημα είναι, εάν θα γίνεται πιο αποτελεσματικά από τους ίδιους τους παραγωγούς και με μικρότερα περιθώρια κέρδους, και αν θα λειτουργεί δηλαδή στην πράξη ο ανταγωνισμός. Αυτή είναι η έννοια των αγορών: Να διακινούνται αγαθά ή υπηρεσίες με το μικρότερο δυνατόν κόστος. Οχι να διακινούνται έτσι ώστε να σιτίζονται κάποιες κοινωνικές ομάδες (...) Νομίζω ότι το κράτος οφείλει να ενισχύσει στο μέτρο του δυνατού τέτοιες πρωτοβουλίες, αλλά δεν μπορεί το κράτος να διακινεί εμπορεύματα (...) Η δουλειά του κράτους είναι να μπορεί να λειτουργεί ανταγωνιστικά η αγορά». Αρα, στον καπιταλισμό, το καλύτερο που μπορούν να προσδοκούν μικρομεσαίοι αγρότες και εργαζόμενοι καταναλωτές, είναι να λειτουργήσει η αγορά (!) και αυτή να διαμορφώσει τις τιμές, αφού η διακίνηση των προϊόντων δεν αποσκοπεί στο να σιτίζονται «κάποιες κοινωνικές ομάδες», όπως λέει ο Καψής. Η παραγωγή, δηλαδή, και η διακίνηση προϊόντων δεν στοχεύει στην κάλυψη των διευρυμένων κοινωνικών αναγκών, αλλά στο κέρδος του κάθε ιδιώτη. Και επειδή ακριβώς καπιταλισμό έχουμε και αυτόν προσπαθεί να υπερασπιστεί η κυβέρνηση, ο Καψής ξεκαθαρίζει ότι το κράτος δεν μπορεί να αναλάβει να διακινεί εμπορεύματα, γιατί κάτι τέτοιο αντίκειται στην «ελεύθερη αγορά».

***

Να λοιπόν ποια είναι η ουσιαστική συζήτηση που «δένεται» με το λεγόμενο «κίνημα της πατάτας». Εκεί προσανατόλισε από την πρώτη ώρα το ΚΚΕ, όταν όλοι οι άλλοι, κόμματα και αστικά ΜΜΕ, έσπευδαν να το θεοποιήσουν και να του δώσουν διαστάσεις υπερκοσμικές, πέρα από τα στενά όρια που αντικειμενικά βάζει ο καπιταλισμός στο δικαίωμα του αγρότη να ζει από τη δουλειά του και του εργαζόμενου καταναλωτή να απολαμβάνει φτηνά, ποιοτικά και σε επάρκεια αγροτικά προϊόντα. Οσο κι αν διαρκέσει η άμεση διάθεση της πατάτας, όσο μεγάλες διαστάσεις κι αν πάρει, οι μικροί παραγωγοί είναι καταδικασμένοι να συνθλίβονται στις μυλόπετρες του καπιταλιστικού ανταγωνισμού, οι νόμοι του οποίου είναι σε βάρος τους, όπως και σε βάρος των εργαζόμενων που καταναλώνουν τα προϊόντα τους. Αυτό που προβάλλει σαν διέξοδο, είναι αυτό που ξορκίζει ο Καψής και απεχθάνονται όλοι όσοι από τη μια υπερασπίζονται την πολιτική εξαθλίωσης του εργάτη και παράλληλα υμνούν πρωτοβουλίες, όπως αυτές με την πατάτα: Να αναλάβει το κράτος της λαϊκής εξουσίας την οργάνωση της παραγωγής, με κοινωνικοποίηση των μεγάλων επιχειρήσεων στον κλάδο των τροφίμων και συνεταιριστικοποίηση των μικρών καλλιεργητών, με κεντρικό σχεδιασμό στην παραγωγή, τη διακίνηση και τη διάθεσή της, με βάση τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες. Αυτή είναι λύση και προϋποθέτει γκρέμισμα του κράτους των καπιταλιστών, γι' αυτό και προκαλεί το μένος τους για το ΚΚΕ.

Π.rizospastis