ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, η τρόικα και το «κούρεμα»

Οι παλινωδίες του ΣΥΡΙΖΑ και η υλοποίηση μέρους των προτάσεών του από την τρόικα

Παπαγεωργίου Βασίλης

Οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για διάφορα κεντρικά ζητήματα που αφορούν στην καθημερινή αντιπαράθεση των κοινωνικοπολιτικών δυνάμεων και η ευκολία με την οποία αυτές αλλάζουν έχουν ιδιαίτερη αξία για να διαπιστώνει κανείς την ...προσαρμοστικότητα που δείχνει το συγκεκριμένο κόμμα συνολικά, προκειμένου να γίνεται αρεστό στην άρχουσα τάξη και να εξασφαλίζει πόντους ως εναλλακτική δύναμη για τη διαχείριση των συνεπειών της καπιταλιστικής κρίσης.Οι ...ελιγμοί του ΣΥΡΙΖΑ στο θέμα του κρατικού χρέους έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον, αφού εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι στην προκειμένη περίπτωση ο καιροσκοπισμός σε υποχρεώνει να ευθυγραμμίζεις συνεχώς τις τοποθετήσεις στην πολύ τρέχουσα πραγματικότητα και στο εκάστοτε ακροατήριο.
Από τις μέρες που έχει απογειωθεί η συζήτηση για το πρώτο μνημόνιο, στην «Αυγή» εμφανίζεται, με τοποθέτηση του καθηγητή Βεργόπουλου, η ιδέα της ...επαναδιαπραγμάτευσης του κρατικού χρέους. «Με όρους συναινετικούς, όχι με όρους ρήξης. Δεν λέω να κάνουμε μονομερή ενέργεια, αλλά 


συναινετικά μπορούμε να πούμε ότι είναι πολύ επαχθές το χρέος και χρειάζεται να αναδιαρθρωθεί. Σε μικρότερες δόσεις και σε μεγαλύτερα διαστήματα» («Αυγή» 9/5/2010).
Σε αυτόν τον καμβά, στον εντοπισμό του μέρους του χρέους που πρέπει να αναδιαρθρωθεί, κινήθηκε έκτοτε ο ΣΥΡΙΖΑ, με διάφορες διακυμάνσεις στις διατυπώσεις του, ξεκαθαρίζοντας όμως πάντα πως ό,τι είναι, θα γίνει με όρους νομιμότητας (προφανώς τη νομιμότητα που επιβάλλουν οι δανειστές) και εργαλείο τη διαπραγμάτευση.
«Κανένας και σε οποιαδήποτε πολιτική δεν μπορεί να ξεφύγει από τη λογική του τι θα γίνει με το χρέος», λέει με στόμφο την 1η του Νοέμβρη του 2010 μιλώντας στο «Κανάλι 1» του Πειραιά ο Γραμματέας του ΣΥΝ, Δ. Βίτσας, για να εξηγήσει: «Εμείς στηρίζουμε την εξής απλή λογική αλλά και εφαρμόσιμη πρόταση. Ενα κομμάτι του χρέους (...) θα πρέπει να διαγραφεί. Είτε αυτό ονομάζεται νομικά επαχθές χρέος είτε αυτό είναι ένα χρέος το οποίο στην ουσία επιβλήθηκε στη χώρα και θα πρέπει να διαγραφεί».
Μια τέτοια προσέγγιση, η αντίληψη, δηλαδή, που λέει θα χωρίσουμε το κρατικό χρέος σε δύο κομμάτια με σκοπό να απορρίψουμε το ένα από αυτά και να κρατήσουμε το άλλο, εμπεριέχει ένα κενό. Ποιος και πώς θα προσδιορίσει το διαχωρισμό. Εδώ ο ΣΥΡΙΖΑ εφηύρε την «επιτροπή λογιστικού ελέγχου», που θα έδινε απαντήσεις σε κάθε ερώτημα. Το Μάρτη του 2011, μάλιστα, με επιστολή του προς τον πρόεδρο της Βουλής, ο Αλ.Τσίπρας έθεσε το ζήτημα: «Σας ζητώ (...) τη σύσταση επιτροπής από το Ελληνικό Κοινοβούλιο για το εθνικό θέμα του δημόσιου χρέους που θα ασκήσει αυστηρό έλεγχο της προέλευσης και της σύστασής του, ώστε να μάθει ο ελληνικός λαός πώς δημιουργήθηκε αυτό και ποιο μέρος του είναι παράνομο, άκυρο και επαχθές, ώστε η Ελλάδα να αρνηθεί την αποπληρωμή του».
Σε αυτή τη γραμμή προσπάθησε να μείνει, αλλά επειδή, όπως σημείωνε και στην «Αυγή» το γνωστό στέλεχός του Γ. Τόλιος, «η αμφισβήτηση πληρωμής του "επαχθούς/απεχθούς" χρέους απαιτεί "άνοιγμα βιβλίων" για προσδιορισμό του», κατέληξαν ότι ευκολότερο θα ήταν αντί να θέτουν το θέμα νομικά, να το ...πολιτικοποιήσουν.
Πίστεψαν ότι αυτό μπορεί να γίνει προβάλλοντας το ζήτημα της επαναδιαπραγμάτευσης - αναδιάρθρωσης του χρέους. «Επαναδιαπραγμάτευση που θα έχει ως κατάληξη διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους», όπως έλεγε στο ραδιοφωνικό σταθμό του ΣΥΡΙΖΑ ο Αλ. Τσίπρας στις 19 του Μάη του 2011, αν και γνώριζε πολύ καλά ότι η μοναδική διαπραγμάτευση που ήταν δυνατόν να γίνει με την τρόικα, ως εκπρόσωπο των πιστωτών, θα αφορούσε αποκλειστικά στο μέγεθος και στους ρυθμούς της επίθεσης ενάντια στους εργαζόμενους. Κάτι άλλωστε που φάνηκε από τις ...διαπραγματεύσεις που και άλλοι δεσμεύονταν ότι θα κάνουν με την τρόικα (Βενιζέλος, Σαμαράς).

Υλοποίησαν την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ

Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ όμως για διαγραφή μέρους του χρέους ...ικανοποιήθηκε. Για την ακρίβεια, η τρόικα, σε συνεργασία με τις εδώ κυβερνήσεις Παπανδρέου και Παπαδήμου, προχώρησε σε γερή (53,5%) διαγραφή του κρατικού χρέους, στέλνοντας στην κόλαση εκατομμύρια εργαζόμενους της χώρας, εξαερώνοντας τις περιουσίες των ασφαλιστικών ταμείων, διαγράφοντας τα αποθεματικά των νοσοκομείων, των ΑΕΙ, της Τοπικής Διοίκησης κ.ο.κ.
Βέβαια, ακόμα και μετά από αυτή την εξέλιξη, τη διαγραφή μέρους του χρέους που, στην οικονομική ιστορία, συχνά πραγματοποιούν οι πιστωτές, σταυρώνοντας τους λαούς των χρεωμένων, από τις άρχουσες τάξεις, χωρών, ο ΣΥΡΙΖΑ εμμένει σε λογικές και προτάσεις διαχειριστικού περιεχομένου.
Ετσι, στο Σχέδιο Διακήρυξης για τη φυσιογνωμία και τη στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ, που δημοσιοποιήθηκε στις 30 του Οκτώβρη 2012, στο κεφάλαιο των προγραμματικών στόχων αναφέρεται: «Να καταγγείλουμε τις δανειακές συμβάσεις και να επαναδιαπραγματευτούμε το δημόσιο χρέος σε ευρωπαϊκό επίπεδο (...) Στόχος της επαναδιαπραγμάτευσης οφείλει να είναι η διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του, ενώ εκείνο που απομένει οφείλει να αποπληρωθεί μετά από μια περίοδο χάριτος, με δικαιότερους όρους».
Εδώ ακριβώς βρίσκεται το ζουμί της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ. Στην ...επαναδιαπραγμάτευση, δηλαδή στη διαπραγμάτευση, άρα στη συνεργασία, στη συνεννόηση, στη συμφωνία με τους πιστωτές για την εξεύρεση κοινών τόπων και αποφάσεων. Με δυο λόγια, λοιπόν, και ανεξάρτητα από τα όσα έλεγε τόσους μήνες που ξιφουλκούσε για το «επαχθές» και το «απεχθές» του χρέους που δήθεν θα διέγραφε, ο ΣΥΡΙΖΑ δηλώνει πανέτοιμος να προσέλθει σε διαπραγματεύσεις. Με εκείνους ακριβώς τους φορείς, τους πιστωτές, οι οποίοι χάριν των δικών τους συμφερόντων - και με βάση τα όσα μέχρι τώρα κατάγγελλε ο ΣΥΡΙΖΑ - προκάλεσαν (μάλιστα, ενδέχεται και παρανόμως, όπως διατείνονταν διάφορα στελέχη του) τη δημιουργία του απεχθούς χρέους που αποδείχθηκε ιδιαίτερα επαχθές για το λαό.

Θέλουν να παίξουν ρόλο...

Ποιοι είναι οι πιστωτές; Μετά το «κούρεμα» της περασμένης άνοιξης, οι βασικοί, οι κύριοι, οι σχεδόν αποκλειστικοί πιστωτές της χώρας, είναι τα κράτη - μέλη της ΕΕ και το ΔΝΤ. Και εδώ προβάλλει η φάβα και ο ...λάκκος.
Γιατί, τι σόι διαπραγμάτευση ζητάει ο ΣΥΡΙΖΑ; Τι είδους συνδιαλλαγή μπορεί να υπάρξει με την ΕΕ ή με το ΔΝΤ, από τη σκοπιά των λαϊκών συμφερόντων; Πώς μπορεί να πηγαίνουν μαζί καταγγελία των δανειακών συμβάσεων της τρόικας και συνεννόηση μαζί της;
Η ΕΕ και το ΔΝΤ εδώ και μήνες βρέθηκαν σε ανοιχτή αντιπαράθεση για το ελληνικό χρέος. Δηλαδή, ήδη διαπραγματεύονταν, και μέσα σε κλίμα όξυνσης των μεταξύ τους αντιθέσεων αναζητούσαν πώς θα το διαχειριστούν με βάση τα συμφέροντα που εκπροσωπεί η κάθε πλευρά. Και προκαλεί ακόμα και ερωτήματα η εμμονή του ΣΥΡΙΖΑ να ζητά «επαναδιαπραγμάτευση» με τους πιστωτές, για να μην πληρωθεί μέρος του χρέους, αφού αυτοί οι ίδιοι οι πιστωτές από μόνοι τους δηλώνουν, σε εκπομπές παγκόσμιας ακροαματικότητας, ότι εξετάζουν ακόμα και το ζήτημα ενός δεύτερου «κουρέματος».
Δημόσια υπέρ της διαγραφής μέρους του χρέους είχε ταχθεί το ΔΝΤ. Στην ΕΕ, που λένε όχι στο «κούρεμα», άφηναν να εννοηθεί ότι τα κράτη - μέλη που έχουν ήδη αποκομίσει κέρδη από τα δάνεια προς την Ελλάδα, μπορούν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να θεωρήσουν τα δάνεια ...άτοκα, ή μπορεί να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός επαναγοράς ελληνικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, ή μπορεί να γίνουν και τα δύο μαζί και άρα η ελληνική πλευρά να είναι υποχρεωμένη να πληρώσει μικρότερα ποσά για την εξόφληση των χρεών της. Να γίνει, δηλαδή, ένα ντε φάκτο «κούρεμα» από την πίσω πόρτα. Συμπέρασμα: Χωρίς οι πιστωτές να έχουν ρωτήσει τον Τσίπρα ή έστω άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, μετρώντας τα δικά τους και μόνο συμφέροντα δέχτηκαν πέρσι ένα σημαντικό «κούρεμα» του κρατικού χρέους, αλλά και τώρα κρίνουν ότι θα «σβήσουν» ένα κομμάτι ακόμα. Αλλωστε «κούρεμα» περιέχει η απόφαση του Γιούρογκρουπ, ενός εύθραυστου συμβιβασμού μεταξύ ΔΝΤ-Ευρωζώνης, αφού οι μεταξύ τους ανταγωνισμοί συνεχίζουν να υπάρχουν.

Μόνο διαγραφή ή κόντρα στον Καιάδα

Το ερώτημα είναι σαφές:
Πρώτον: Οι ιμπεριαλιστικοί διαχειριστές του χρέους της χώρας υιοθέτησαν, έστω και σε γενικές γραμμές, τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, ή μήπως τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται σε ένα πολιτικοοικονομικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο χωράνε και οι επιλογές της ΕΕ και του ΔΝΤ;
Δεύτερον: Υπάρχει περίπτωση οι όποιες ρυθμίσεις στις οποίες θα καταλήξουν ΕΕ και ΔΝΤ να είναι προς όφελος των εργαζομένων και των άλλων λαϊκών στρωμάτων όταν μάλιστα αυτές μοιάζουν με τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, ή μήπως οι προτάσεις αυτού του φορέα, είτε αρέσει σε κάποιους είτε όχι, δεν προωθούν τα γνήσια συμφέροντα του λαού;
Οι απαντήσεις βγαίνουν αβίαστα από την ιστορική πείρα που διαθέτει ο λαός μας, προκύπτουν και από την εμπειρία που αποκτήσαμε τα δυόμισι τελευταία χρόνια: Οποιαδήποτε διαπραγμάτευση με τους ιμπεριαλιστές - πιστωτές σημαίνει αντιλαϊκά μέτρα και πολιτικές βαρβαρότητας, ώστε να διασφαλιστούν κατά τον καλύτερο τρόπο τα δικά τους συμφέροντα κόντρα στα συμφέροντα των εργαζομένων και του τόπου. Οταν αυτοί «κουρεύουν» δάνεια, το κάνουν επειδή δεν μπορούν να τη γλιτώσουν χωρίς να καταστραφούν κεφάλαια. Αποδεχόμενοι όμως την καταστροφή αυτή, στέλνουν στον Καιάδα όσους περισσότερους εργαζόμενους μπορούν. Και η μόνη διαπραγμάτευση που μπορεί να γίνει μαζί τους - κι αυτό προτείνει ουσιαστικά και ο ΣΥΡΙΖΑ - είναι το ύψος από το οποίο θα πεταχτούν στη χαράδρα τα θύματα, που θα αφήσει πίσω της η διαπραγμάτευση.
Γι' αυτό η μόνη ξεκάθαρη πρόταση που ανταποκρίνεται στα συμφέροντα των εργαζομένων και ολόκληρου του λαού, η μόνη πρόταση που μπορεί να αποτελέσει διέξοδο από τη γάγγραινα της οικονομικής κρίσης και της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, είναι η πρόταση που διατυπώνουν οι κομμουνιστές. Η πρόταση του ΚΚΕ που συνδυάζει την απαλλαγή του λαού από κάθε είδους φιλομονοπωλιακή πολιτική και ανοίγει το δρόμο για την πραγματικά άλλου τύπου ανάπτυξη. Κι αυτό μπορεί να γίνει μόνο με αποδέσμευση από την ΕΕ, με μονομερή διαγραφή όλου του χρέους χωρίς άλλες τσιριμόνιες και με κοινωνικοποίηση των βασικών κλάδων της οικονομίας και των μέσων παραγωγής.

Γιώργος ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ