Ο άλλος Σαρλό

Ο ΤσάρλιΤσάπλιν - ο μοναδικός, μέγας, πολυτάλαντος, ανεπανάληπτος στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου δημιουργός - παρ' ότι οι ταινίες του ήταν το μεγαλύτερο «χρυσωρυχείο» της


αμερικάνικης κινηματογραφικής βιομηχανίας, από τη δεκαετία του 1920 ακόμα υπήρξε «στόχος» των σκοταδιστών. Λυσσώντας που «όλες οι ταινίες του γίνανε για τον καταπιεσμένο άνθρωπο», όπως ο ίδιος έλεγε, παρακολουθούσαν, κατασυκοφαντούσαν, διέσυραν από τον Τύπο την προσωπική του ζωή, έστησαν δικαστικές σκευωρίες περί «φοροδιαφυγής», «νόθων παιδιών», «βαναυσότητας» στις συζύγους του και πολεμούσαν τις ταινίες του. Η αντικομμουνιστική λύσσα - και μέσω του Τύπου - μεγάλωσε όταν προβλήθηκε η ταινία του «Ο μεγάλος δικτάτορας» και φούντωσε όταν στις 22/7/1942, στη μεγάλη συγκέντρωση που έγινε στη Μάντισον Σκουέρ Γκάρντιν σε ένδειξη συμπαράστασης στην ΕΣΣΔ, ο ΤσάρλιΤσάπλιν εξύμνησε τον τιτάνιο αντιφασιστικό αγώνα της ΕΣΣΔ. Καθώς ο Τσάπλιν δεν έκρυβε τις προοδευτικές ιδέες του και μετά τον πόλεμο, μπαίνει στο στόχαστρο και του μακαρθισμού.
Οταν το 1947 προβάλλεται η αλληγορική ταινία του «Ο κύριος Βερντού», ο Τσάπλιν δηλώνει: «Ο Βερντού είναι ένας δολοφόνος των μαζών και προσπάθησα να δείξω ότι ο σύγχρονος πολιτισμός μας θά 'θελε να μας μεταμορφώσει όλους σε δολοφόνους των μαζών. Πάντα ήμουνα αντίθετος στη βία και πιστεύω ότι η ατομική βόμβα είναι το τρομαχτικότερο όπλο και συντηρεί σε τέτοιο βαθμό τη φρίκη και τον τρόμο ώστε ο αριθμός των μισότρελων θα αυξηθεί πάρα πολύ».
Η ταινία σαμποτάρεται σκληρά. Και τα «κοράκια» του Χέις και του μακαρθισμού στον Τύπο και στο Χόλιγουντ (ο Ρόμπερτ Τέιλορ χαρακτήριζε τον Τσάπλιν «πολύ επικίνδυνο κομμουνιστή και διαφθορέα» και ο άλλος ηθοποιός-χαφιές Μανζού κατηγορώντας τον Τσάπλιν είπε «είναι κομμουνιστές όλοι όσοι δεν έχουν αμερικάνικες ιδέες») αναλαμβάνουν τον «πόλεμο» εναντίον του «κόκκινου» Τσάπλιν, που «θαύμαζε την ΕΣΣΔ», «δεν είχε ζητήσει την αμερικάνικη υπηκοότητα», «είναι υπερήφανος που είναι φίλος του αντιναζιστή, κομμουνιστή Γερμανού συνθέτη Χανς Αϊσλερ», «δεν είμαι πολιτικός, είμαι αντικομφορμιστής, αδιόρθωτος ρομαντικός και ενεργητικός οπαδός της ειρήνης», και με τηλεγράφημά του (Νοέμβρης του 1947) ζήτησε από τον κομμουνιστή Πάμπλο Πικάσο «να οργανώσει διαμαρτυρία Γάλλων καλλιτεχνών στην αμερικάνικη πρεσβεία στο Παρίσι κατά της εγκληματικής εκτόπισης που απειλεί τον Χανς Αϊσλερ». (Η διαμαρτυρία έγινε με συμμετοχή πολλών Γάλλων διανοουμένων και καλλιτεχνών).
Στις 12/6/1948 ο βουλευτής Τζον Ράσκιν ζητά την εκτόπιση του Τσάπλιν. Τον Οκτώβρη η Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών τού στέλνει εξώδικο για να καταθέσει. Οι εφημερίδες του αντικομμουνιστή μεγαλοεκδότη Χιρστ γράφουν για «αφόρητη ανάμειξη στις αμερικανικές υποθέσεις του ενός ξένου, πολύ γνωστού για τα ηθικά του αίσχη, τα τεράστια χρέη του, και την ομολογημένη συμπαιγνία του με τους κομμουνιστές». Ο Τσάπλιν απτόητος υπερασπίζεται και άλλους καλλιτέχνες του Χόλιγουντ -θύματα του μακαρθισμού. Οι «ιεροεξεταστές» επιμένουν να του στέλνουν εξώδικα. Αλλά και ο Τσάπλιν επίμονα τα αγνοεί. Ο Τσάπλιν ταξιδεύει στην Ευρώπη προβάλλοντας ταινίες του και θριαμβεύει. Το αντιφασιστικό κίνημα της Ευρώπης τού απονέμει Βραβείο Ειρήνης. Το περιφρονημένο από τον Τσάπλιν μακαρθικό «τέρας» καθώς δεν καταφέρνει να τον βάλει στο χέρι, σχεδιάζει μια προσβλητική απέλασή του. Ομως, πριν προλάβει να την εφαρμόσει, ο Τσάπλιν, το