Το Συνέδριο του ΚΚΕ, ως κορυφαίο γεγονός για το Κόμμα μας,
αφορά κατ’ επέκταση συνολικά την εργατική τάξη και τους συμμάχους της.
Κάθε μέλος της ΚΝΕ, αλλά και κάθε νέος και νέα που παλεύει στο πλευρό
μας, πρέπει να μελετήσει τις Θέσεις της Κεντρικής Επιτροπής, να συμβάλει
δημιουργικά με την πείρα του, την πρότασή του στην προσυνεδριακή
συζήτηση.
Ο «Οδηγητής» με την αρθρογραφία του θα συμβάλει σ' αυτή την κατεύθυνση, ξεκινώντας απ’ αυτό το φύλλο με τη συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα της ΚΝΕ η σ. Αλέκα Παπαρήγα, ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.
«Οδηγητής»: Τα συνέδρια του ΚΚΕ είναι η κορυφαία εσωοργανωτική διαδικασία. Στον πρόλογο των Θέσεων της ΚΕ αναφέρεται ότι «Βασικό καθήκον του Συνεδρίου είναι η σύγχρονη επεξεργασία του Προγράμματος του Κόμματος, υπολογίζοντας τις εξελίξεις που έχουν συντελεστεί και τις σημερινές απαιτήσεις, και του Καταστατικού του». Από πού πηγάζει αυτό το καθήκον και γιατί χρειάζεται;
Αλέκα Παπαρήγα: Αναμφισβήτητα το Συνέδριο είναι ένα μεγάλο γεγονός για το ΚΚΕ, απαιτεί εντατική εσωτερική δουλειά ώστε το κάθε μέλος του Κόμματος και της ΚΝΕ να εκπληρώσει το
δικαίωμα και την υποχρέωσή του να εκφράσει τη γνώμη του για τον τετράχρονο απολογισμό δράσης του Κόμματος, να εκτιμήσει την απόδοση της ΚΕ και να εκλεγεί νέα Κεντρική Επιτροπή και Κεντρική Επιτροπή Οικονομικού Ελέγχου από το σώμα των εκλεγμένων συνέδρων. Αυτό το συνέδριο είναι ταυτόχρονα και προγραμματικό, επίσης επεξεργάζεται το Καταστατικό του Κόμματος.
Η ανάγκη να επεξεργασθούμε ξανά το Πρόγραμμα του Κόμματος προέρχεται από πολύ συγκεκριμένους, φυσιολογικούς λόγους, καθώς το μέχρι σήμερα ισχύον Πρόγραμμα αποφασίσθηκε πριν 16 χρόνια. Στο διάστημα αυτό, που είναι αρκετά μεγάλο, έχουμε σοβαρές εξελίξεις, διεθνείς και εσωτερικές, ανάμεσα στις οποίες οι πιο μεγάλες αφορούν: Την καπιταλιστική οικονομική κρίση και τις συνέπειες στη ζωή του εργαζόμενου λαού, την προσπάθεια αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού συστήματος ώστε να κλείσει τις ρωγμές που άνοιξε η εργατική λαϊκή δυσαρέσκεια, νέο γύρο ιμπεριαλιστικών πολεμικών αναμετρήσεων στην περιοχή μας, ένταση του κρατικού αυταρχισμού και της βίας, του αντικομμουνισμού.
Εν τω μεταξύ, στα 16 χρόνια που πέρασαν, το ΚΚΕ, με συλλογική προσπάθεια στη χώρα μας, αλλά και με αξιοποίηση συνεργασίας με άλλα ΚΚ, επεξεργάσθηκε σε σημαντικό βαθμό τις αιτίες της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στις χώρες του σοσιαλισμού, άρα και την αντίληψή του για το σοσιαλισμό και την οικοδόμησή του. Ολοκληρώθηκε, με συλλογική επίσης προσπάθεια, η μελέτη της πείρας της ιστορίας του Κόμματος και του κινήματος μιας κρίσιμης περιόδου, από το 1949 ως το 1968. Ταυτόχρονα το Κόμμα μας και η ΚΝΕ αποκτήσαμε νέα πείρα από τη συμβολή μας στους αγώνες, στις κινητοποιήσεις σε συνθήκες κρίσης. Άρα είμαστε πιο ώριμοι σήμερα, έχουμε νέα πείρα, ώστε να επεξεργασθούμε ένα σύγχρονο Πρόγραμμα. Η πείρα επίσης της δράσης μας φέρνει και την ανάγκη ορισμένων βελτιώσεων στο Καταστατικό.
Άρα αυτό το Συνέδριο δεν έχει μόνο την αξία του συλλογικού απολογισμού και της χάραξης των καθηκόντων δράσης ως το 20ό Συνέδριο, αλλά και την επεξεργασία του πιο βασικού ντοκουμέντου που είναι το Πρόγραμμα, δίχως το οποίο η δράση του Κόμματος θα γινόταν στα τυφλά, εμπειρικά, χωρίς σκοπό, που για μας είναι η πάλη για το σοσιαλισμό, που σήμερα είναι πιο επίκαιρος και αναγκαίος. Είναι γεγονός ότι το Συνέδριο απαιτεί εντατική εσωτερική ζωή, όμως οι αποφάσεις του αφορούν τον εργαζόμενο λαό, γιατί στο κέντρο της προσοχής μας είναι τα συμφέροντά του τα άμεσα και κυρίως η προοπτική. Απαιτεί επίσης να ακούσουμε γνώμες και προτάσεις φίλων του Κόμματος και της ΚΝΕ, συναγωνιστών που δρούμε μαζί, μας γνωρίζουν, θέλουν να βοηθήσουν και με τις απόψεις και παρατηρήσεις τους.
«Ο»: Το ΚΚΕ στα Συνέδριά του συζητάει τον απολογισμό της δράσης του, ενώ παράλληλα βάζει και τα καθήκοντα μέχρι το επόμενο Συνέδριο. Με ποια κριτήρια γίνονται αυτά;
Α. Π.: Το κριτήριο με το οποίο κρίνουμε τη δράση μας αφορά το διάστημα των 4 χρόνων που μεσολαβεί ενδιάμεσα των Συνεδρίων, διάστημα που μπορεί κανείς να βγάλει ασφαλέστερα συμπεράσματα. Δεν αρκεί να κρίνουμε τα πράγματα με κριτήριο μήνα ή ακόμα και χρόνου. Το κριτήριο απολογισμού είναι οι αποφάσεις του προηγούμενου Συνεδρίου, αλλά και η δράση μας σε ό,τι καινούργιο προέκυψε εν τω μεταξύ. Με μια έννοια απολογούμαστε για τα πάντα, όμως υπάρχουν καθήκοντα-κριτήρια που είναι θεμελιακά. Ποια είναι αυτά τα καθήκοντα–κριτήρια;
1. Η δράση μας για την ανασύνταξη-ισχυροποίηση του εργατικού κινήματος και η πρόοδος της συμμαχίας της εργατικής τάξης με τα φτωχά τμήματα των αυτοαπασχολουμένων, της αγροτιάς, σε συνδυασμό με την προσέλκυση νέων ηλικιών και γυναικών με άξονα τα οξυμένα προβλήματά τους και την ανάγκη να δυναμώσει η οργάνωση και η ταξική συνείδηση. Η ταξική συνείδηση έχει βέβαια βαθμίδες ανάπτυξης όμως η ουσία της είναι η κατανόηση της αναγκαιότητας ανατροπής της αστικής πολιτικής εξουσίας υπέρ της εξουσίας της εργατικής τάξης που εκφράζει και τα συμφέροντα των συμμάχων της.
2. Η οικοδόμηση Κομματικών Οργανώσεων στα εργοστάσια, στις επιχειρήσεις, στους τόπους δουλειάς γενικά, και κατά κλάδο, γιατί εκεί εκδηλώνεται η βασική αντίθεση, η ταξική πάλη. Η αύξηση στρατολογιών στο Κόμμα εργατών και εργατριών, η ανάπτυξη και ανάδειξή τους στα όργανα.
3. Η βοήθεια και στήριξη της ΚΝΕ, η αύξηση των δεσμών του Κόμματος με τις νέες ηλικίες.
4. Η ιδεολογική πολιτική διαπάλη με τα αστικά κόμματα και τον οπορτουνισμό.
5. Η διεθνιστική μας δράση, η διεθνής αλληλεγγύη, η κοινή δράση με κομμουνιστικά και εργατικά κόμματα.
«Ο»: Με τη δημοσίευση των Θέσεων της ΚΕ ξεκίνησε η εσωοργανωτική συζήτηση και ο δημόσιος διάλογος. Υπάρχουν λόγοι ώστε ένα νέος ή νέα που δεν είναι μέλος του ΚΚΕ ή της ΚΝΕ να ασχοληθεί με αυτές;
Α. Π.: Οι νέοι και οι νέες έχουν δικαίωμα, αλλά και ως ένα βαθμό είναι και υποχρέωσή τους να γνωρίζουν τι προτείνει, τι υπερασπίζεται και πώς το ΚΚΕ, ώστε να μπορούν να συγκρίνουν με τις θέσεις των κυβερνητικών κομμάτων και των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης. Ξεχωρίζουμε την αναγκαιότητα να γνωρίζουν τι λέει το ΚΚΕ, και ακόμα αν το επιθυμούν και ελπίζουμε σε αυτό, να πουν και τη γνώμη τους. Ιδιαίτερα αυτό αφορά τους νέους και τις νέες που συναντηθήκαμε στους αγώνες, στις κινητοποιήσεις, ζούμε δίπλα-δίπλα στους τόπους δουλειάς, στις ουρές του ΟΑΕΔ, στις εργατογειτονιές, στην ύπαιθρο, στις λαϊκές συνοικίες.
Υπάρχει ένας ιδιαίτερος λόγος επίσης, ότι το ΚΚΕ είναι το κόμμα που έχει μια ριζικά διαφορετική αντίληψη από όλα τα άλλα, αφού είναι κόμμα που παλεύει βέβαια στις σημερινές συνθήκες όμως θέτει ανοικτά και καθαρά την αναγκαιότητα της ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος με κοινωνική λαϊκή εξέγερση που σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία της, στην ωρίμανσή της θα παίξει η σημερινή νέα γενιά. Τα άλλα κόμματα το πολύ που υπόσχονται είναι αλλαγή κυβέρνησης, όλα τα άλλα όμως μένουν τα ίδια, η οικονομία, οι θεσμοί και πάνω απ’ όλα τα προβλήματα όλων των ηλικιών και ιδιαίτερα των νέων. Το ΚΚΕ είναι το κόμμα εκείνο που παρά τους διωγμούς, τις απαγορεύσεις, κατάφερε να έχει μια συνεχή παρουσία στην κοινωνική ζωή, στον πολιτικό αγώνα, να έχει σπείρει στον τόπο αυτό τις πιο ριζοσπαστικές και ανατρεπτικές ιδέες. Δεν είναι τυχαίο ότι και τα αστικά κόμματα και τα άλλα ταλαντευόμενα και συμβιβαζόμενα στην κρίσιμη στιγμή κόμματα παραδέχονται τη σταθερότητα του ΚΚΕ, την επιμονή και αντοχή του. Βεβαίως, για ευνόητους λόγους, κατηγορούν την από θέση αρχών στάση του ΚΚΕ και την αφοβία του απέναντι στον αντίπαλο ως μια πολιτική ξεπερασμένη και αναχρονιστική. Πρέπει όμως και ο κνίτης και η κνίτισσα να έχει ετοιμότητα να δώσει διευκρινίσεις, να εξηγήσει, αλλά και να απαντήσει σε ερωτήματα, να ακούσει παρατηρήσεις και υποδείξεις. Ακόμα και αν ένας νέος και μια νέα δεν πειστεί, θα έχει κάνει ένα βήμα να προσπαθήσει να σχηματίσει γνώμη για το ΚΚΕ και να μην ακούει μέσω τρίτων παραμορφωμένες τις απόψεις και τις προτάσεις μας.
«Ο»: Στις Θέσεις της ΚΕ γίνεται εκτενής αναφορά για τη Λαϊκή Συμμαχία. Γιατί το ΚΚΕ δίνει τόσο μεγάλη σημασία σε αυτή;
Α. Π.: Το ΚΚΕ πιστεύει και ξέρει καλά και μέσα από την πείρα του, ως επαναστατικό κόμμα, ότι τα αποτελέσματα του καθημερινού αγώνα, η πάλη για το σοσιαλισμό, η πάλη σε συνθήκες ιμπεριαλιστικού πολέμου είναι έργο όχι μόνο των κομμουνιστών, αλλά της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού, της πρωτοπόρας εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Καμία αλλαγή δεν θα έλθει από τα πάνω χωρίς κίνημα αντεπίθεσης και ανατροπής, χωρίς να καθορίσουν την έκβαση του αγώνα οι λαϊκές μάζες, με την ωριμότητα, την πείρα, την οργάνωσή τους, τη μαχητικότητα και ανιδιοτέλειά τους. Δεν αρκεί η κομμουνιστική πρωτοπορία, είμαστε και δεν πρέπει ούτε στιγμή να ανεχθούμε να μην είμαστε. Είμαστε πρωτοπορία μέσα στο ανερχόμενο εργατικό λαϊκό κίνημα και όχι έξω από αυτό ή χωρίς αυτό, μακριά από αυτό.
Ο λαός δεν μπορεί να εκφραστεί μέσα από ένα θολό σχήμα συμμαχίας, ούτε είναι δυνατόν να εκφραστεί ενιαία. Λαός για μας είναι η εργατική τάξη, τα φτωχά τμήματα των μεσαίων στρωμάτων. Η εργατική τάξη αντικειμενικά έχει συμφέρον από την κατάργηση κάθε μορφής καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, της μεγάλης, δηλαδή των μονοπωλίων, αλλά και της μεσαίας και μικρής ιδιωτικής ιδιοκτησίας καθώς δεν φθάνει η κοινωνικοποίηση μόνο των μονοπωλίων, των μεγάλων καπιταλιστικών επιχειρήσεων, αλλά και των μικρότερων γιατί μέσα και από αυτές, γεννιέται η μεγάλη ιδιοκτησία, έτσι δηλαδή γεννήθηκε.
Από την άλλη μεριά οι αυτοαπασχολούμενοι δεν είναι εύκολο, λόγω της ενδιάμεσης θέσης τους, ανάμεσα στην εργατική και την αστική τάξη, να πεισθούν ότι όχι μόνο μακροπρόθεσμα αλλά και μεσοπρόθεσμα έχουν συμφέρον από την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας. Έχουν συμφέρον να αντιπαλέψουν τα μονοπώλια.
Επομένως η Λαϊκή Συμμαχία εκφράζει τη συμμαχία της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, ενώ δεν καταργεί τις διαφορές τους και γι’ αυτό το ΚΚΕ έχει ευθύνη ώστε η συμμαχία να μένει συνεκτική στην πορεία της πάλης, αλλά και να αντιμετωπίζονται οι διαφορές στην πορεία της, ιδιαίτερα σε συνθήκες που ωριμάζει η απότομη άνοδος της ταξικής πάλης. Η Λαϊκή Συμμαχία μπορεί και πρέπει να οργανώνει και να κινητοποιεί το λαό, θα εξελίσσεται και θα ανασυντάσσεται ανάλογα με τις εξελίξεις. Θα είναι το πρόπλασμα που θα εξελιχθεί σε εργατικό επαναστατικό μέτωπο σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης όπου τότε πρέπει να λυθεί το πρόβλημα της εξουσίας, της ανατροπής της εξουσίας των μονοπωλίων, του κεφαλαίου.
Σε τέτοιες συνθήκες διαμορφώνονται και τα φύτρα της εργατικής εξουσίας για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού και την υπεράσπισή του από κάθε προσπάθεια παλινόρθωσης και υπονόμευσης. Τα σοβιέτ, λόγου χάρη, δεν διαμορφώθηκαν μια κι έξω μετά τη νίκη της Οχτωβριανής Επανάστασης, τα πρώτα σπέρματα-φύτρα διαμορφώθηκαν με την αποτυχημένη επανάσταση του 1905.
«Ο»: Γιατί η άρνηση συμμετοχής του ΚΚΕ σε κυβέρνηση με άλλες δυνάμεις (π.χ. τον ΣΥΡΙΖΑ, την ΑΝΤΑΡΣΥΑ) αποτελεί παρακαταθήκη για το εργατικό λαϊκό κίνημα στη χώρα μας; Δε θα μπορούσε μία «αριστερή» κυβέρνηση να ανοίξει το δρόμο για το σοσιαλισμό;
Α. Π.: Καταρχήν οι διαφορές με τον ΣΥΡΙΖΑ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ (που δεν είναι απολύτως ταυτόσημα μεταξύ τους σε ορισμένα ζητήματα, αλλά τελικά καταλήγουν στο ίδιο στον σκοπό) είναι πολύ μεγάλες και όχι δευτερεύουσες, επομένως δεν μπορεί να υπάρξει προγραμματική συμφωνία. Μια βασική διαφορά μας είναι ακριβώς αυτό που τίθεται στην ερώτηση, αν δηλαδή μια αριστερή κυβέρνηση (σημειώνω ότι ο όρος αριστερή κυβέρνηση είναι πολύ ελαστικός και εκφράζει τόσο διαφορετικές απόψεις ώστε δεν μπορεί να προσδιορίσει κανείς με μόνο τον όρο αυτό το περιεχόμενο), που αναδεικνύεται μέσω κοινοβουλίου, μπορεί να λύσει τα προβλήματα του λαού ενώ στην οικονομία η ιδιοκτησία βρίσκεται στα χέρια των μονοπωλίων και ενώ η Ελλάδα ανήκει στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Αυτή η κυβέρνηση όχι μόνο θα φανεί ασυνεπής απέναντι στο λαό, αλλά θα κινηθεί συνειδητά στον ίδιο δρόμο ανάπτυξης που κινήθηκαν όλες οι κυβερνήσεις των αστικών κομμάτων, δηλαδή στον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, στο φαύλο κύκλο που οδηγεί στην κρίση. Θα είναι μια κυβέρνηση που από την πρώτη στιγμή θα έχει από μόνη της δεμένα χέρια αφού θα έχει προετοιμάσει το λαό ότι θα τον στηρίξει δίχως κοινωνική εξέγερση και ανατροπή, αλλά μέσω αποφάσεων του κοινοβουλίου δεν μπορούν να καταργήσουν τους αδυσώπητους νόμους του καπιταλισμού.
Επιπλέον υπάρχει και ένας άλλος πολύ σοβαρός λόγος για μη συνεργασία. Δεν πρόκειται για πολιτικές δυνάμεις που εκφράζουν τις συνήθεις ταλαντεύσεις των μικροαστικών στρωμάτων, είναι δυνάμεις που αποσχίσθηκαν από το ΚΚΕ, και μάλιστα με κορμό στελέχη του Κόμματος, σχημάτισαν πολιτικά κόμματα που χρόνια τώρα έχουν αντιμετωπίσει το Κόμμα ως δύναμη εχθρική, έκαναν ζημιά και κάνουν, βάζοντας εμπόδια στη ριζοσπαστικοποίηση. Η πείρα δείχνει ότι η συνεργασία με τον οπορτουνισμό προκαλεί ζημιά στο εργατικό, λαϊκό κίνημα, οδηγεί το Κόμμα σε υποχωρήσεις, σε λάθη που δεν επανορθώνονται εύκολα, έχουν μακρόχρονες συνέπειες.
«Ο»: Στο Σχέδιο Προγράμματος αναφέρεται ότι «Μεγαλώνουν οι κίνδυνοι στην ευρύτερη περιοχή, από τα Βαλκάνια έως τη Μέση Ανατολή, για γενικευμένο ιμπεριαλιστικό πόλεμο και εμπλοκή της Ελλάδας». Πάνω σε ποια δεδομένα στηρίζεται αυτή η εκτίμηση της ΚΕ του Κόμματος;
Α. Π.: Το δεδομένο που έχουμε είναι ο ιμπεριαλισμός, που είναι το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού, συνεπάγεται οξύτατες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις για το ξαναμοίρασμα των αγορών. Μην ξεχνάτε ότι όσο και να προχωρά η καπιταλιστική διεθνοποίηση, όσο κι αν ο ιμπεριαλισμός είναι ενιαίο σύστημα, δεν καταργείται η εθνοκρατική οργάνωση, το συμφέρον της αστικής τάξης σε εθνικό επίπεδο. Υπάρχουν τόσες αποδείξεις που επιβεβαιώνουν τη θεωρία, που δεν πρέπει κανείς και καμία να παραβλέπει.
Η οικονομική κρίση οδηγεί σε ανακατατάξεις στην ιεραρχία της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας, οξύνει τη σύμφυτη ανισομετρία και την ανισότητα στις σχέσεις ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές χώρες. Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι του 20ού αιώνα οφείλονται στην πάλη για την αναδιανομή της πίτας, ως αποτέλεσμα των προβλημάτων που γέννησε η κρίση στις μεταξύ τους σχέσεις ισχύος. Αλλά και οι περιφερειακοί, τοπικοί πόλεμοι, ακόμα και όταν διεξάγονται ανάμεσα σε τοπικές δυνάμεις, είναι έκφραση των ανταγωνισμών των ισχυρότερων που είναι στις κορυφές, στα υψηλά κλιμάκια της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας.
Στη Μέση Ανατολή, ανεξάρτητα ποιες είναι οι εμπόλεμες πλευρές, εκφράζεται ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις ΗΠΑ, την ΕΕ, την Κίνα, τη Ρωσία, ακόμα και τη Βραζιλία, το ίδιο ισχύει και στη Βόρεια Αφρική. Γι’ αυτό και ο αγώνας κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου συνδέεται σε κάθε χώρα - ανεξάρτητα αν κάνει αμυντικό ή επιθετικό πόλεμο - με την πάλη για τη σοσιαλιστική εξουσία.
«Ο»: Το ΚΚΕ δεν είναι το μόνο κόμμα που μιλάει για το σοσιαλισμό. Είναι όμως το μοναδικό που τονίζει την αναγκαιότητα και την επικαιρότητα του σοσιαλισμού και στο Σχέδιο Προγράμματος αποτελεί το βασικό του μέρος. Για ποιο λόγο;
Α. Π.: Για το σοσιαλισμό μιλούσε και μιλά ακόμα η σοσιαλδημοκρατία και ο οπορτουνισμός, δεξιός και αριστερός. Αν δει κανείς την πρακτική της πρώτης αλλά και του δεύτερου με τη συμμετοχή σε κυβερνήσεις στην Ευρώπη και στη Λατινική Αμερική, αλλά και τα σχετικά προγράμματά τους, ένα συμπέρασμα μπορεί να βγάλει: Ο σοσιαλισμός που επαγγέλλονται προβλέπει καπιταλιστική ιδιοκτησία και ορισμένα θολά, μικρά σχήματα αυτοδιαχείρισης και κοινωνικής αλληλεγγύης που δεν μπορούν να σταθούν ούτε σε συνθήκες ευνοϊκής καπιταλιστικής συγκυρίας. Άλλωστε, δεν υπάρχει ούτε ένα παράδειγμα στον 20ό και τον 21ο αιώνα που να επιβεβαίωσε ότι υπάρχει σοσιαλισμός με καπιταλιστική ιδιοκτησία, που εξασφαλίζει οι άνθρωποι να ζουν με βάση τις αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας τους, τα επιτεύγματα της επιστήμης και τεχνικές, τις ολοένα αυξανόμενες υλικές, πνευματικές, πολιτιστικές ανάγκες του λαού.
Άλλωστε, όπως και σε προηγούμενο ερώτημα απαντήσαμε, η εργατική τάξη είναι και η μόνη που έχει συμφέρον από την κατάργηση του καπιταλιστικού συστήματος, από την ανατροπή του δηλαδή, γιατί δεν πρόκειται να αυτοκαταργηθεί το σύστημα αυτό δίχως κοινωνική επανάσταση.
Ο «Οδηγητής» με την αρθρογραφία του θα συμβάλει σ' αυτή την κατεύθυνση, ξεκινώντας απ’ αυτό το φύλλο με τη συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα της ΚΝΕ η σ. Αλέκα Παπαρήγα, ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.
«Οδηγητής»: Τα συνέδρια του ΚΚΕ είναι η κορυφαία εσωοργανωτική διαδικασία. Στον πρόλογο των Θέσεων της ΚΕ αναφέρεται ότι «Βασικό καθήκον του Συνεδρίου είναι η σύγχρονη επεξεργασία του Προγράμματος του Κόμματος, υπολογίζοντας τις εξελίξεις που έχουν συντελεστεί και τις σημερινές απαιτήσεις, και του Καταστατικού του». Από πού πηγάζει αυτό το καθήκον και γιατί χρειάζεται;
Αλέκα Παπαρήγα: Αναμφισβήτητα το Συνέδριο είναι ένα μεγάλο γεγονός για το ΚΚΕ, απαιτεί εντατική εσωτερική δουλειά ώστε το κάθε μέλος του Κόμματος και της ΚΝΕ να εκπληρώσει το
δικαίωμα και την υποχρέωσή του να εκφράσει τη γνώμη του για τον τετράχρονο απολογισμό δράσης του Κόμματος, να εκτιμήσει την απόδοση της ΚΕ και να εκλεγεί νέα Κεντρική Επιτροπή και Κεντρική Επιτροπή Οικονομικού Ελέγχου από το σώμα των εκλεγμένων συνέδρων. Αυτό το συνέδριο είναι ταυτόχρονα και προγραμματικό, επίσης επεξεργάζεται το Καταστατικό του Κόμματος.
Η ανάγκη να επεξεργασθούμε ξανά το Πρόγραμμα του Κόμματος προέρχεται από πολύ συγκεκριμένους, φυσιολογικούς λόγους, καθώς το μέχρι σήμερα ισχύον Πρόγραμμα αποφασίσθηκε πριν 16 χρόνια. Στο διάστημα αυτό, που είναι αρκετά μεγάλο, έχουμε σοβαρές εξελίξεις, διεθνείς και εσωτερικές, ανάμεσα στις οποίες οι πιο μεγάλες αφορούν: Την καπιταλιστική οικονομική κρίση και τις συνέπειες στη ζωή του εργαζόμενου λαού, την προσπάθεια αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού συστήματος ώστε να κλείσει τις ρωγμές που άνοιξε η εργατική λαϊκή δυσαρέσκεια, νέο γύρο ιμπεριαλιστικών πολεμικών αναμετρήσεων στην περιοχή μας, ένταση του κρατικού αυταρχισμού και της βίας, του αντικομμουνισμού.
Εν τω μεταξύ, στα 16 χρόνια που πέρασαν, το ΚΚΕ, με συλλογική προσπάθεια στη χώρα μας, αλλά και με αξιοποίηση συνεργασίας με άλλα ΚΚ, επεξεργάσθηκε σε σημαντικό βαθμό τις αιτίες της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στις χώρες του σοσιαλισμού, άρα και την αντίληψή του για το σοσιαλισμό και την οικοδόμησή του. Ολοκληρώθηκε, με συλλογική επίσης προσπάθεια, η μελέτη της πείρας της ιστορίας του Κόμματος και του κινήματος μιας κρίσιμης περιόδου, από το 1949 ως το 1968. Ταυτόχρονα το Κόμμα μας και η ΚΝΕ αποκτήσαμε νέα πείρα από τη συμβολή μας στους αγώνες, στις κινητοποιήσεις σε συνθήκες κρίσης. Άρα είμαστε πιο ώριμοι σήμερα, έχουμε νέα πείρα, ώστε να επεξεργασθούμε ένα σύγχρονο Πρόγραμμα. Η πείρα επίσης της δράσης μας φέρνει και την ανάγκη ορισμένων βελτιώσεων στο Καταστατικό.
Άρα αυτό το Συνέδριο δεν έχει μόνο την αξία του συλλογικού απολογισμού και της χάραξης των καθηκόντων δράσης ως το 20ό Συνέδριο, αλλά και την επεξεργασία του πιο βασικού ντοκουμέντου που είναι το Πρόγραμμα, δίχως το οποίο η δράση του Κόμματος θα γινόταν στα τυφλά, εμπειρικά, χωρίς σκοπό, που για μας είναι η πάλη για το σοσιαλισμό, που σήμερα είναι πιο επίκαιρος και αναγκαίος. Είναι γεγονός ότι το Συνέδριο απαιτεί εντατική εσωτερική ζωή, όμως οι αποφάσεις του αφορούν τον εργαζόμενο λαό, γιατί στο κέντρο της προσοχής μας είναι τα συμφέροντά του τα άμεσα και κυρίως η προοπτική. Απαιτεί επίσης να ακούσουμε γνώμες και προτάσεις φίλων του Κόμματος και της ΚΝΕ, συναγωνιστών που δρούμε μαζί, μας γνωρίζουν, θέλουν να βοηθήσουν και με τις απόψεις και παρατηρήσεις τους.
«Ο»: Το ΚΚΕ στα Συνέδριά του συζητάει τον απολογισμό της δράσης του, ενώ παράλληλα βάζει και τα καθήκοντα μέχρι το επόμενο Συνέδριο. Με ποια κριτήρια γίνονται αυτά;
Α. Π.: Το κριτήριο με το οποίο κρίνουμε τη δράση μας αφορά το διάστημα των 4 χρόνων που μεσολαβεί ενδιάμεσα των Συνεδρίων, διάστημα που μπορεί κανείς να βγάλει ασφαλέστερα συμπεράσματα. Δεν αρκεί να κρίνουμε τα πράγματα με κριτήριο μήνα ή ακόμα και χρόνου. Το κριτήριο απολογισμού είναι οι αποφάσεις του προηγούμενου Συνεδρίου, αλλά και η δράση μας σε ό,τι καινούργιο προέκυψε εν τω μεταξύ. Με μια έννοια απολογούμαστε για τα πάντα, όμως υπάρχουν καθήκοντα-κριτήρια που είναι θεμελιακά. Ποια είναι αυτά τα καθήκοντα–κριτήρια;
1. Η δράση μας για την ανασύνταξη-ισχυροποίηση του εργατικού κινήματος και η πρόοδος της συμμαχίας της εργατικής τάξης με τα φτωχά τμήματα των αυτοαπασχολουμένων, της αγροτιάς, σε συνδυασμό με την προσέλκυση νέων ηλικιών και γυναικών με άξονα τα οξυμένα προβλήματά τους και την ανάγκη να δυναμώσει η οργάνωση και η ταξική συνείδηση. Η ταξική συνείδηση έχει βέβαια βαθμίδες ανάπτυξης όμως η ουσία της είναι η κατανόηση της αναγκαιότητας ανατροπής της αστικής πολιτικής εξουσίας υπέρ της εξουσίας της εργατικής τάξης που εκφράζει και τα συμφέροντα των συμμάχων της.
2. Η οικοδόμηση Κομματικών Οργανώσεων στα εργοστάσια, στις επιχειρήσεις, στους τόπους δουλειάς γενικά, και κατά κλάδο, γιατί εκεί εκδηλώνεται η βασική αντίθεση, η ταξική πάλη. Η αύξηση στρατολογιών στο Κόμμα εργατών και εργατριών, η ανάπτυξη και ανάδειξή τους στα όργανα.
3. Η βοήθεια και στήριξη της ΚΝΕ, η αύξηση των δεσμών του Κόμματος με τις νέες ηλικίες.
4. Η ιδεολογική πολιτική διαπάλη με τα αστικά κόμματα και τον οπορτουνισμό.
5. Η διεθνιστική μας δράση, η διεθνής αλληλεγγύη, η κοινή δράση με κομμουνιστικά και εργατικά κόμματα.
«Ο»: Με τη δημοσίευση των Θέσεων της ΚΕ ξεκίνησε η εσωοργανωτική συζήτηση και ο δημόσιος διάλογος. Υπάρχουν λόγοι ώστε ένα νέος ή νέα που δεν είναι μέλος του ΚΚΕ ή της ΚΝΕ να ασχοληθεί με αυτές;
Α. Π.: Οι νέοι και οι νέες έχουν δικαίωμα, αλλά και ως ένα βαθμό είναι και υποχρέωσή τους να γνωρίζουν τι προτείνει, τι υπερασπίζεται και πώς το ΚΚΕ, ώστε να μπορούν να συγκρίνουν με τις θέσεις των κυβερνητικών κομμάτων και των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης. Ξεχωρίζουμε την αναγκαιότητα να γνωρίζουν τι λέει το ΚΚΕ, και ακόμα αν το επιθυμούν και ελπίζουμε σε αυτό, να πουν και τη γνώμη τους. Ιδιαίτερα αυτό αφορά τους νέους και τις νέες που συναντηθήκαμε στους αγώνες, στις κινητοποιήσεις, ζούμε δίπλα-δίπλα στους τόπους δουλειάς, στις ουρές του ΟΑΕΔ, στις εργατογειτονιές, στην ύπαιθρο, στις λαϊκές συνοικίες.
Υπάρχει ένας ιδιαίτερος λόγος επίσης, ότι το ΚΚΕ είναι το κόμμα που έχει μια ριζικά διαφορετική αντίληψη από όλα τα άλλα, αφού είναι κόμμα που παλεύει βέβαια στις σημερινές συνθήκες όμως θέτει ανοικτά και καθαρά την αναγκαιότητα της ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος με κοινωνική λαϊκή εξέγερση που σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία της, στην ωρίμανσή της θα παίξει η σημερινή νέα γενιά. Τα άλλα κόμματα το πολύ που υπόσχονται είναι αλλαγή κυβέρνησης, όλα τα άλλα όμως μένουν τα ίδια, η οικονομία, οι θεσμοί και πάνω απ’ όλα τα προβλήματα όλων των ηλικιών και ιδιαίτερα των νέων. Το ΚΚΕ είναι το κόμμα εκείνο που παρά τους διωγμούς, τις απαγορεύσεις, κατάφερε να έχει μια συνεχή παρουσία στην κοινωνική ζωή, στον πολιτικό αγώνα, να έχει σπείρει στον τόπο αυτό τις πιο ριζοσπαστικές και ανατρεπτικές ιδέες. Δεν είναι τυχαίο ότι και τα αστικά κόμματα και τα άλλα ταλαντευόμενα και συμβιβαζόμενα στην κρίσιμη στιγμή κόμματα παραδέχονται τη σταθερότητα του ΚΚΕ, την επιμονή και αντοχή του. Βεβαίως, για ευνόητους λόγους, κατηγορούν την από θέση αρχών στάση του ΚΚΕ και την αφοβία του απέναντι στον αντίπαλο ως μια πολιτική ξεπερασμένη και αναχρονιστική. Πρέπει όμως και ο κνίτης και η κνίτισσα να έχει ετοιμότητα να δώσει διευκρινίσεις, να εξηγήσει, αλλά και να απαντήσει σε ερωτήματα, να ακούσει παρατηρήσεις και υποδείξεις. Ακόμα και αν ένας νέος και μια νέα δεν πειστεί, θα έχει κάνει ένα βήμα να προσπαθήσει να σχηματίσει γνώμη για το ΚΚΕ και να μην ακούει μέσω τρίτων παραμορφωμένες τις απόψεις και τις προτάσεις μας.
«Ο»: Στις Θέσεις της ΚΕ γίνεται εκτενής αναφορά για τη Λαϊκή Συμμαχία. Γιατί το ΚΚΕ δίνει τόσο μεγάλη σημασία σε αυτή;
Α. Π.: Το ΚΚΕ πιστεύει και ξέρει καλά και μέσα από την πείρα του, ως επαναστατικό κόμμα, ότι τα αποτελέσματα του καθημερινού αγώνα, η πάλη για το σοσιαλισμό, η πάλη σε συνθήκες ιμπεριαλιστικού πολέμου είναι έργο όχι μόνο των κομμουνιστών, αλλά της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού, της πρωτοπόρας εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Καμία αλλαγή δεν θα έλθει από τα πάνω χωρίς κίνημα αντεπίθεσης και ανατροπής, χωρίς να καθορίσουν την έκβαση του αγώνα οι λαϊκές μάζες, με την ωριμότητα, την πείρα, την οργάνωσή τους, τη μαχητικότητα και ανιδιοτέλειά τους. Δεν αρκεί η κομμουνιστική πρωτοπορία, είμαστε και δεν πρέπει ούτε στιγμή να ανεχθούμε να μην είμαστε. Είμαστε πρωτοπορία μέσα στο ανερχόμενο εργατικό λαϊκό κίνημα και όχι έξω από αυτό ή χωρίς αυτό, μακριά από αυτό.
Ο λαός δεν μπορεί να εκφραστεί μέσα από ένα θολό σχήμα συμμαχίας, ούτε είναι δυνατόν να εκφραστεί ενιαία. Λαός για μας είναι η εργατική τάξη, τα φτωχά τμήματα των μεσαίων στρωμάτων. Η εργατική τάξη αντικειμενικά έχει συμφέρον από την κατάργηση κάθε μορφής καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, της μεγάλης, δηλαδή των μονοπωλίων, αλλά και της μεσαίας και μικρής ιδιωτικής ιδιοκτησίας καθώς δεν φθάνει η κοινωνικοποίηση μόνο των μονοπωλίων, των μεγάλων καπιταλιστικών επιχειρήσεων, αλλά και των μικρότερων γιατί μέσα και από αυτές, γεννιέται η μεγάλη ιδιοκτησία, έτσι δηλαδή γεννήθηκε.
Από την άλλη μεριά οι αυτοαπασχολούμενοι δεν είναι εύκολο, λόγω της ενδιάμεσης θέσης τους, ανάμεσα στην εργατική και την αστική τάξη, να πεισθούν ότι όχι μόνο μακροπρόθεσμα αλλά και μεσοπρόθεσμα έχουν συμφέρον από την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας. Έχουν συμφέρον να αντιπαλέψουν τα μονοπώλια.
Επομένως η Λαϊκή Συμμαχία εκφράζει τη συμμαχία της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, ενώ δεν καταργεί τις διαφορές τους και γι’ αυτό το ΚΚΕ έχει ευθύνη ώστε η συμμαχία να μένει συνεκτική στην πορεία της πάλης, αλλά και να αντιμετωπίζονται οι διαφορές στην πορεία της, ιδιαίτερα σε συνθήκες που ωριμάζει η απότομη άνοδος της ταξικής πάλης. Η Λαϊκή Συμμαχία μπορεί και πρέπει να οργανώνει και να κινητοποιεί το λαό, θα εξελίσσεται και θα ανασυντάσσεται ανάλογα με τις εξελίξεις. Θα είναι το πρόπλασμα που θα εξελιχθεί σε εργατικό επαναστατικό μέτωπο σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης όπου τότε πρέπει να λυθεί το πρόβλημα της εξουσίας, της ανατροπής της εξουσίας των μονοπωλίων, του κεφαλαίου.
Σε τέτοιες συνθήκες διαμορφώνονται και τα φύτρα της εργατικής εξουσίας για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού και την υπεράσπισή του από κάθε προσπάθεια παλινόρθωσης και υπονόμευσης. Τα σοβιέτ, λόγου χάρη, δεν διαμορφώθηκαν μια κι έξω μετά τη νίκη της Οχτωβριανής Επανάστασης, τα πρώτα σπέρματα-φύτρα διαμορφώθηκαν με την αποτυχημένη επανάσταση του 1905.
«Ο»: Γιατί η άρνηση συμμετοχής του ΚΚΕ σε κυβέρνηση με άλλες δυνάμεις (π.χ. τον ΣΥΡΙΖΑ, την ΑΝΤΑΡΣΥΑ) αποτελεί παρακαταθήκη για το εργατικό λαϊκό κίνημα στη χώρα μας; Δε θα μπορούσε μία «αριστερή» κυβέρνηση να ανοίξει το δρόμο για το σοσιαλισμό;
Α. Π.: Καταρχήν οι διαφορές με τον ΣΥΡΙΖΑ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ (που δεν είναι απολύτως ταυτόσημα μεταξύ τους σε ορισμένα ζητήματα, αλλά τελικά καταλήγουν στο ίδιο στον σκοπό) είναι πολύ μεγάλες και όχι δευτερεύουσες, επομένως δεν μπορεί να υπάρξει προγραμματική συμφωνία. Μια βασική διαφορά μας είναι ακριβώς αυτό που τίθεται στην ερώτηση, αν δηλαδή μια αριστερή κυβέρνηση (σημειώνω ότι ο όρος αριστερή κυβέρνηση είναι πολύ ελαστικός και εκφράζει τόσο διαφορετικές απόψεις ώστε δεν μπορεί να προσδιορίσει κανείς με μόνο τον όρο αυτό το περιεχόμενο), που αναδεικνύεται μέσω κοινοβουλίου, μπορεί να λύσει τα προβλήματα του λαού ενώ στην οικονομία η ιδιοκτησία βρίσκεται στα χέρια των μονοπωλίων και ενώ η Ελλάδα ανήκει στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Αυτή η κυβέρνηση όχι μόνο θα φανεί ασυνεπής απέναντι στο λαό, αλλά θα κινηθεί συνειδητά στον ίδιο δρόμο ανάπτυξης που κινήθηκαν όλες οι κυβερνήσεις των αστικών κομμάτων, δηλαδή στον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, στο φαύλο κύκλο που οδηγεί στην κρίση. Θα είναι μια κυβέρνηση που από την πρώτη στιγμή θα έχει από μόνη της δεμένα χέρια αφού θα έχει προετοιμάσει το λαό ότι θα τον στηρίξει δίχως κοινωνική εξέγερση και ανατροπή, αλλά μέσω αποφάσεων του κοινοβουλίου δεν μπορούν να καταργήσουν τους αδυσώπητους νόμους του καπιταλισμού.
Επιπλέον υπάρχει και ένας άλλος πολύ σοβαρός λόγος για μη συνεργασία. Δεν πρόκειται για πολιτικές δυνάμεις που εκφράζουν τις συνήθεις ταλαντεύσεις των μικροαστικών στρωμάτων, είναι δυνάμεις που αποσχίσθηκαν από το ΚΚΕ, και μάλιστα με κορμό στελέχη του Κόμματος, σχημάτισαν πολιτικά κόμματα που χρόνια τώρα έχουν αντιμετωπίσει το Κόμμα ως δύναμη εχθρική, έκαναν ζημιά και κάνουν, βάζοντας εμπόδια στη ριζοσπαστικοποίηση. Η πείρα δείχνει ότι η συνεργασία με τον οπορτουνισμό προκαλεί ζημιά στο εργατικό, λαϊκό κίνημα, οδηγεί το Κόμμα σε υποχωρήσεις, σε λάθη που δεν επανορθώνονται εύκολα, έχουν μακρόχρονες συνέπειες.
«Ο»: Στο Σχέδιο Προγράμματος αναφέρεται ότι «Μεγαλώνουν οι κίνδυνοι στην ευρύτερη περιοχή, από τα Βαλκάνια έως τη Μέση Ανατολή, για γενικευμένο ιμπεριαλιστικό πόλεμο και εμπλοκή της Ελλάδας». Πάνω σε ποια δεδομένα στηρίζεται αυτή η εκτίμηση της ΚΕ του Κόμματος;
Α. Π.: Το δεδομένο που έχουμε είναι ο ιμπεριαλισμός, που είναι το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού, συνεπάγεται οξύτατες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις για το ξαναμοίρασμα των αγορών. Μην ξεχνάτε ότι όσο και να προχωρά η καπιταλιστική διεθνοποίηση, όσο κι αν ο ιμπεριαλισμός είναι ενιαίο σύστημα, δεν καταργείται η εθνοκρατική οργάνωση, το συμφέρον της αστικής τάξης σε εθνικό επίπεδο. Υπάρχουν τόσες αποδείξεις που επιβεβαιώνουν τη θεωρία, που δεν πρέπει κανείς και καμία να παραβλέπει.
Η οικονομική κρίση οδηγεί σε ανακατατάξεις στην ιεραρχία της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας, οξύνει τη σύμφυτη ανισομετρία και την ανισότητα στις σχέσεις ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές χώρες. Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι του 20ού αιώνα οφείλονται στην πάλη για την αναδιανομή της πίτας, ως αποτέλεσμα των προβλημάτων που γέννησε η κρίση στις μεταξύ τους σχέσεις ισχύος. Αλλά και οι περιφερειακοί, τοπικοί πόλεμοι, ακόμα και όταν διεξάγονται ανάμεσα σε τοπικές δυνάμεις, είναι έκφραση των ανταγωνισμών των ισχυρότερων που είναι στις κορυφές, στα υψηλά κλιμάκια της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας.
Στη Μέση Ανατολή, ανεξάρτητα ποιες είναι οι εμπόλεμες πλευρές, εκφράζεται ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις ΗΠΑ, την ΕΕ, την Κίνα, τη Ρωσία, ακόμα και τη Βραζιλία, το ίδιο ισχύει και στη Βόρεια Αφρική. Γι’ αυτό και ο αγώνας κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου συνδέεται σε κάθε χώρα - ανεξάρτητα αν κάνει αμυντικό ή επιθετικό πόλεμο - με την πάλη για τη σοσιαλιστική εξουσία.
«Ο»: Το ΚΚΕ δεν είναι το μόνο κόμμα που μιλάει για το σοσιαλισμό. Είναι όμως το μοναδικό που τονίζει την αναγκαιότητα και την επικαιρότητα του σοσιαλισμού και στο Σχέδιο Προγράμματος αποτελεί το βασικό του μέρος. Για ποιο λόγο;
Α. Π.: Για το σοσιαλισμό μιλούσε και μιλά ακόμα η σοσιαλδημοκρατία και ο οπορτουνισμός, δεξιός και αριστερός. Αν δει κανείς την πρακτική της πρώτης αλλά και του δεύτερου με τη συμμετοχή σε κυβερνήσεις στην Ευρώπη και στη Λατινική Αμερική, αλλά και τα σχετικά προγράμματά τους, ένα συμπέρασμα μπορεί να βγάλει: Ο σοσιαλισμός που επαγγέλλονται προβλέπει καπιταλιστική ιδιοκτησία και ορισμένα θολά, μικρά σχήματα αυτοδιαχείρισης και κοινωνικής αλληλεγγύης που δεν μπορούν να σταθούν ούτε σε συνθήκες ευνοϊκής καπιταλιστικής συγκυρίας. Άλλωστε, δεν υπάρχει ούτε ένα παράδειγμα στον 20ό και τον 21ο αιώνα που να επιβεβαίωσε ότι υπάρχει σοσιαλισμός με καπιταλιστική ιδιοκτησία, που εξασφαλίζει οι άνθρωποι να ζουν με βάση τις αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας τους, τα επιτεύγματα της επιστήμης και τεχνικές, τις ολοένα αυξανόμενες υλικές, πνευματικές, πολιτιστικές ανάγκες του λαού.
Άλλωστε, όπως και σε προηγούμενο ερώτημα απαντήσαμε, η εργατική τάξη είναι και η μόνη που έχει συμφέρον από την κατάργηση του καπιταλιστικού συστήματος, από την ανατροπή του δηλαδή, γιατί δεν πρόκειται να αυτοκαταργηθεί το σύστημα αυτό δίχως κοινωνική επανάσταση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου